تحلیل پایداری و روند تغییر عمق آب زیرزمینی در استان مازندران

بهره برداری دایمی از آب زیرزمینی مستلزم اتخاذ سیاست های مناسب برای حفاظت کمی و کیفی از این منبع ارزشمند می باشد. با توجه به اتکای بخشی از برنامه های توسعه استان مازندران به آب زیرزمینی، در این تحقیق روند تغییرات و پایداری عمق آب زیرزمینی (GWD) در شش محدوده مطالعاتی استان در دوره 30 ساله 1991 تا 2020 در دهه های اول (1991 تا 2000)، دوم (2001 تا 2010) و سوم (2011 تا2020) بررسی شد. برای تحلیل روند از آزمون من-کندال و تخمین گر شیب سن استفاده شد. پایداری آب زیرزمینی با استفاده از چهار شاخص سرانه آب زیرزمینی تجدیدپذیر، برداشت کل آب زیرزمینی به تغذیه آب زیرزمینی، برداشت کل آب زیرزمینی به منابع آب زیرزمینی قابل بهره برداری و شاخص بهره برداری از آب انجام شد. آماره من- کندال از 50/2- تا 76/3 متغیر بود که حاکی از روند افزایشی GWD در طی 30 سال گذشته در همه محدوده ها بجز بابل- آمل (دهه های دوم و سوم) و نور- نوشهر (دهه سوم) بود. در طی دهه های اول و دوم، مقدار GWD در مازندران به ترتیب 21/0 و 12/0 متر در سال افزایش یافت. براساس شاخص های GWRRP، TAGR و TAGE محدوده نور- نوشهر وضعیت نسبتا پایدارتری نسبت به محدوده های شرقی و مرکزی داشت. براساس شاخص WEI، محدوده های رامسر- چالوس و نور- نوشهر (WEI<10)، محدوده های بهشهر- بندرگز، بابل- آمل و ساری- نکا (10<WEI<20) و محدوده قایمشهر- جویبار (WEI>20) به ترتیب در وضعیت رضایت بخش، نگران کننده و بحرانی قرار داشتند. براساس نتایج، وضعیت آب زیرزمینی در بخش وسیعی از مازندران ناپایدار است و جلوگیری از توسعه این ناپایداری، مستلزم اتخاذ مدیریت های مناسب می باشد.