بررسی تطبیقی برنامه آموزشی، فضاها و فناوری های نوین آموزشی در نظام آموزش معماری پنج دانشگاه برتر جهان

تعلیم و تربیت دردانشکده های معماری ایران با شیوه های نوین آموزشی در کشورهای پیشرفته صنعتی فاصله قابل توجهی دارد. شیوه های آموزشی ایران همچنان مانند دوران گذشته است که متاسفانه همگام با تغییرات عصر جدید پیش نرفته است و این می تواند یکی از دلایل ناکارآمدی آموزش معماری در ایران باشد.دانشکده های معماری، با توجه به تحولات سیستم آموزشی و نیازهای رو به افزایش دانشجویان به ارتباطات وتکنولوژی های روز،نیازمندتغییراست.به عبارت دیگر،فراگیر بودن فناوری های نوین، بر نظام آموزشی تاثیر می گذارد و محیط آموزشی باید به طور پیوسته خود را با پیشرفت ها و تحولات دنیای امروز هماهنگ سازد.مهم ترین هدف نظام آموزشی،تربیت و تعلیم افراد توانا و شایسته و تولید دانش گسترده برای رفع نیازهای متغیر دنیای مدرن برای زندگی و جامعه ای در حال رشد است.در واقع، نظام آموزشی باید به طور پیوسته در پاسخ به تحول و نوآوری های آموزشی و آماده سازی دانشجویانی برای یک جهان به سرعت در حال تغییرتلاش کند.لزوم تغییرات،معاصرسازی و به روزرسانی فضاهای آموزشی به موازات جریان نوین آموزشی در دانشکده های معماری و شهرسازی دارای اهمیت است.این پژوهش به بررسی تطبیقی برنامه آموزشی،فضاهاوفناوری های نوین آموزشی در نظام آموزش معماری دردانشگاه های منتخب جهان پرداخته است. هدف از پژوهش،شناخت راهکارهایی جهت اصلاح نظام آموزش دانشگاهی معماری ایران است.

پژوهش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی - تحلیلی و کاربردی است و تحلیل محتوا با رویکرد استقرایی بود. نمونه پژوهش ، به صورت هدفمند از میان دانشگاه های معماری مطرح دنیا و پیشرو در آموزش معماری که منتخب ارزیابی های معتبر است ، انتخاب شد. رویکرد پژوهش کیفی و به روش تطبیقی طبق چهار مرحله تطبیق جرج بردی شامل توصیف،تفسیر، هم جواری و مقایسه صورت گرفته است. اسناد و مدارک مرتبط با موضوع از مطالعات کتابخانه ای، کتب و مقالات، جستجو در منابع اینترنتی جمع آوری و درقالب جداول دسته بندی و تحلیل تطبیقی شدند و خصوصیات کیفی مشترک دانشکده های برتر معماری جهان مشخص شد.

تحلیل های انجام شده روی نمونه ها، نشان می دهد که به کارگیری فناوری های نوین آموزشی در برنامه درسی نظام آموزش معماری نقش محوری دارد و در ارتقاء سطح آموزشی و یادگیری دانشجویان موثر است و همچنین بعضی از نوآوری های این رشته در دانشگاه های برتر جهان شناسایی شد. از جمله، مهم ترین این نوآوری ها، بازنگری های مکرر برنامه آموزشی،کار در محیط های کارگاهی با تجهیزات پیشرفته، برگزاری سفرهای آموزشی، آماده سازی دانشجویان برای بازار کار،برگزاری سخنرانی ها و نمایشگاه ها با حضور معماران معاصر،کار در محیط های کاری با کارفرمای حقیقی و دفاتر برجسته معماری بود.

نتایج مقایسه ساختار آموزشی دانشگاه های ام ای تی، هاروارد،رایس ،سای - آرک وکوپرنیون نشان داد که دانشگاه های ام آی تی و هاروارد ضمن بهره گیری از محیط آموزشی مناسب و دارای تجهیزات و امکانات پیشرفته و به روزمعماری،متنوع ترین و منعطف ترین برنامه آموزشی را میان دانشگاه های مورد مطالعه ارایه می دهند. دانشگاه رایس با امکان کارآموزی در دفاتر معماران برجسته و برگزاری کلاس و دوره هایی درباره مسایل و چالش های به روز و آینده معماری که سبب افزایش خلاقیت دانشجویان است،تاکید می کند. مدرسه سای - آرک با رویکرد ایجاد انعطاف و پویایی در روش آموزش،ابداعات نوآورانه و راهکارهای خلاقانه در طراحی معماری و برگزاری سخنرانی ها و نمایشگاه ها باحضور اساتید و معماران مطرح دنیا بر تعامل اساتید و دانشجویان تاکید می کند.مدرسه کوپرنیون علاوه بر مهیا ساختن فضای آموزشی مناسب،بر اجتماع پذیری فضاهای تجمعی و افزایش تعاملات اجتماعی میان عموم مردم و دانشجویان و اساتید متمرکز است.در نتیجه، دوره آموزش معماری دانشگاهی باید با تحولات جدید در فرایند آموزش هماهنگی داشته باشد.فناوری و ابزار پیشرفته آن و تفکر انتقادی به عنوان عامل ضروری و اساسی برای موفقیت در آموزش معماری شمرده می شوند.لازم است تا با بهره گیری از فناوری ها و انجام کلیه تغییرات لازم برای بازنگری و سازماندهی مجدد نظام آموزشی،گامی در جهت ارتقای کیفیت آموزش معماری برداشته شود.