دیدگاه علامه جعفری در باب چیستی عمل و مواجهه آن با چالش های علی گرایی

فلسفه عمل، گرایشی در فلسفه معاصر است که با حوزه های فلسفه ذهن، اخلاق و علوم انسانی ارتباطی وثیق داشته و پیگیری مسایل آن درباره عمل انسان و چیستی آن، آورده هایی برای مباحث علمی و فلسفی این حوزه های مختلف خواهد داشت. پرسش از چیستی عمل اولین و از جهتی مهم ترین پرسش در فلسفه عمل است؛ سوال آن است که دقیقا به چه چیز عمل می گوییم؟ و چه چیز آن را از یک رویداد طبیعی متمایز می سازد؟با وجود گستره بحث از عمل در تاریخ اندیشه اسلامی، مطالعه آثار علامه جعفری نشان می دهد کمتر متفکر مسلمانی مانند او به تحلیل مبسوط عمل انسان پرداخته است. علامه با دریافت ضرورت این بحث برای علوم انسانی، این موضوع را پی گرفته و در خلال مباحث خود، نکاتی را که برای فلسفه عمل امروز مهم است مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش در صدد است پاسخ جعفری به پرسش از «چیستی عمل»را استنباط و در نهایت برمبنای چالش های پیشروی نظریه های معاصر مورد ارزیابی قرار دهد.در نظریه عمل جعفری، عمل از مقوله فعل (یا به تعبیری رویداد) معرفی می شود و انتساب آن به «من» انسانی جایگاه ویژه ای دارد. همچنین جعفری سه مولفه اراده، تصمیم و اختیار را وسایل «من» برای تحقق عمل می داند که در میان آنها، مولفه اختیار مهم ترین مولفه محسوب می گردد. نهایتا عمل براساس رابطه علی میان این مولفه ها با روح، روان و بدن آدمی تعریف می شود به گونه ای که عمل پایه، حرکت روح و پس از آن، تغییر در روان و سپس سیستم عصبی بدن است.