ارزیابی عملکرد طاق های بنایی سنتی غیرمسلح تحت بارهای جانبی

امروزه حفظ و نگهداری از سازه های بنایی در مناطق تاریخی، اهمیت زیادی پیدا کرده است. بخش قابل توجهی از این مسیله ناشی از کاربرد مصالح بنایی غیرمسلح در ساخت بسیاری از این گونه از سازه ها است. در کشور ایران، اکثر بناهای تاریخی نیز با استفاده از مصالح بنایی و با معماری خاص این منطقه احداث شده اند. سازه های موجود، اکثرا شامل دیوارهای بنایی پیوسته و بعضا با بازشوهای قوسی شکل هستند. در این گونه از دیوارها، سازه شامل دو پایه و یک قوس در بالای آن است. از آنجایی که ایران در منطقه لرزه خیزی واقع شده است، بررسی عملکرد این سازه ها در برابر زلزله و بارهای جانبی، اهمیت زیادی دارد. از این رو، در این مقاله، به بررسی عددی رفتار درون صفحه طاق های آجری سنتی در مقابل بارهای جانبی پرداخته می شود. در این راستا، مدل عددی از نمونه ای از طاق های موجود (در بازار مسگرهای کرمان)، تحت شدت های بار پیش فشرده سازی (ثقلی) مختلف قرار گرفته و سپس، تحت بار افزون و به صورت جانبی (تحلیل پوش اور) تحلیل می شود و پاسخ نیروی برشی-تغییرمکان آن استخراج می گردد. سپس نمودار به دست آمده دوخطی شده و بر اساس آن، نقاط عملکردی آن استخراج می شوند. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل مشاهده گردید که با افزایش شدت بار ثقلی، ظرفیت برشی بیشینه دیوارها نیز افزایش پیدا می کند. اما افزایش بیش از حد بار ثقلی منجر به آسیب دیدگی طاق تحت اثر بار ثقلی شده که به موجب آن، سیر افزایشی ظرفیت برشی روند معکوس به خود می گیرد. همچنین، الگوی توزیع ترک و خسارت در طاق ها کمابیش مشابه هم بوده اما میزان بازشدگی ترک ها به شدت از میزان بار ثقلی وارد بر سازه دیوار تاثیر می پذیرد.