توره؛ نمایش عامیانه ی خراسان شمالی، چیستی و افول آن (بر پایه ی فهم چهارگانه ی تولیدکننده، مخاطب، متن و بافت و تحلیل لایه ای علت ها)

توره به عنوان یکی از جلوه های فرهنگ عامه ی اقوام خراسان شمالی بوده که امروزه به دست فراموشی سپرده شده است. این جلوه ی فرهنگی در اصل در شمار آیین های نمایشی عامیانه ی طنز و انتقادی مردمان آن خطه بوده است. پژوهش حاضر کیفی بوده و با هدف توصیف توره و فهم علل افول آن بر پارادایم تفسیرگرایی استوار است که از توصیف برای فهم توره و از روش تحلیل لایه ای علت ها برای کشف علل از رونق افتادن آن در طی سالیان اخیر بهره برده است. نتایج پژوهش در فهم توره بر پایه ی فهم چهارگانه ی تولیدکننده، مخاطب، متن و بافت نشان می دهد که توره نوعی کمدی آداب و منش ها است که در بافت طبقه ی اجتماعی - اقتصادی پایین جامعه تولید می شده و مخاطبانی در همان طبقه داشته است. توره بازارن به دلیل داشتن ویژگی هایی نظیر انتقاد از حاکمان، شادسازی و سرگرمی سازی، بدیهه سرایی، انتقال میراث ادبی، نوازندگی و خوانندگی بیشتر به گوسان ها نزدیک اند تا کولی ها و نیرنگ بازها. متن توره، متنی سیال، وابسته به مکان و زمان است که در طی سالیان در هر چهار حوزه شاهد تغییراتی بوده است. همچنین نتایج پژوهش در فهم علل افول توره، تجملاتی شدن مراسم و تنوع در شیوه های برگزاری مراسم (سطح لیتانی)، تغییر زمینه های اجرای توره و تغییر منش عادتی و تغییر ذایقه فراغت (سطح نظام های اجتماعی)، تمایل به ایجاد تمایز طبقاتی مخاطبان با اجراکنندگان توره و نفوذ فرهنگ عامه پسند (سطح گفتمان ها)، جهانی شدن با تاکید بر افول فراروایت های سنتی یا هر آنچه مدرن است از سنت به دور است (سطح اسطوره ها و استعاره ها) را خاطرنشان می سازد.