تاثیرگذاری کیفیت خواب بر احتمال خطای انسانی کارکنان اتاق های کنترل ترافیک راه آهن

خطاهای انسانی مسبب وقوع عمده حوادث در بسیاری از صنایع از جمله صنایع ریلی می باشند. عوامل متعددی نیز در بروز این گونه خطاها نقش دارند. از طرفی، کیفیت خواب افراد نیز ممکن است بر روی احتمال خطای انسانی افراد تاثیرگذار باشد؛ بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر کیفیت خواب بر احتمال خطای انسانی کارکنان اتاق های کنترل ترافیک راه آهن انجام شد.

این مطالعه توصیفی- تحلیلی مقطعی در سال 1401 با مشارکت 115 مرد شاغل در اتاق های کنترل ترافیک راه آهن صورت پذیرفت. در این نظرسنجی، هر یک از شرکت کنندگان پرسشنامه های سلامت عمومی (General Health Questionnaire: GHQ)، شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ (Pittsburgh Sleep Quality Index: PSQI)، مقیاس خواب آلودگی اپوورث (Epworth Sleepiness Scale: ESS) و پرسشنامه خود گزارش دهی خطای انسانی (Self-report of Human Error Probability Questionnaire: SHEPQ) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آزمون های آماری اسپیرمن و Independent T-Test مورد آنالیز قرار گرفتند.

مطابق با یافته های این پژوهش، میانگین سنی ± (انحراف معیار) و سابقه کاری ± (انحراف معیار) افراد شرکت کننده به ترتیب برابر با (22/5) ± 57/36 و (66/5) ± 09/10 بود. به ترتیب 5/36 درصد، 6/49 درصد، 18 درصد و 7/21 درصد از شرکت کنندگان دارای 40 ≥≤GHQ 23، 5 <PSQI، 13 ≤ESS و 50 <SHEPQ بودند. همچنین، با استفاده از آزمون اسپیرمن، مشخص گردید که بین کیفیت خواب ماهانه (PSQIScore) و کیفیت خواب روزانه افراد (ESSScore) با میزان احتمال خطای انسانی رابطه معناداری وجود دارد (به ترتیب، 001/0>P، 399/0= CC و 001/0>P، 412/0= CC). علاوه بر این، نتایج حاصل از آزمون Independent T-Test بیانگر این امر بود که بین متوسط نمرات خطا در زیرگروه های کیفیت خواب رابطه معناداری وجود دارد (P<0.001).

کیفیت خواب نامناسب یک عامل مهم در بروز خطای انسانی به شمار می رود و به منظور کاهش آن می بایست توجه بیشتری به عوامل تاثیرگذار بر روی کیفیت خواب از جمله برنامه های نوبت کاری کارکنان شود.