بررسی تغییرات کاربری اراضی در اثر رشد شهری و تاثیر آن بر الگوی حرارتی با استفاده از تکنیک-های سنجش از دور مطالعه موردی شهر تبریز

در جهان امروز رابطه جامعه انسانی و محیط طبیعی تحت تاثیر پدیده شهرنشینی و توسعه شهری قرار گرفته است. پدیده ایی که دارای خصلت جهانی و کلی بوده و دایما رو به افزایش می باشد. شهرنشینی و توسعه شهری را بدون شک، یکی از جنبه های ویژه در تمدن جدید می دانند رشد فیزیکی شهرها می تواند پیامدهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی متعددی بدنبال داشته باشد. تغییر کاربری و پوشش ارا ضی و تبدیل زمین های کشاورزی در محدوده شهرها یکی از مهم ترین پیامدهای زیست محیطی گسترش شهرهاست که موجب بروز مشکلات عدیده ای مانند از بین رفتن زمین های کشاورزی، آلودگی آب، فرسایش خاک، افزایش سیلاب، کاهش کیفیت محیط زیست افزایش دمای سطح و غیره می گردد. هدف از این تحقیق، شناسایی رشد شهری و تاثیر آن بر الگوی حرارتی با استفاده از داده های سنجش از دور در یک دوره زمانی 29 ساله در شهر تبریز می باشد. داده های مورد استفاده در این پژوهش تصاویر ماهواره هایLandsat 5  و Landsat 8 سنجنده های TM و OLI,TIRS از سال 1990تا2019 می باشد که با استفاده از تکنیک طبقه بندی شیگرا تصاویر طبقه بندی و سپس برای پیش بینی گسترش شهر تبریز برای سال 2029 نیز از مدل مارکوف و سلول های خودکار (CA-Markov) استفاده شده است، برای استخراج دمای سطح زمین نیز از دو روش Split Window  و Mono Window  استفاده شده است. در انتها نتایح پژوهش نشان داد که دمای مناطق مسکونی افزایش حدودا 1 درجه ای داشته و بیشترین دمای محاسبه شده برای مناطق مسکونی در بخش های جنوب غربی می باشد که بیشتر از 29 درجه سانتی گراد می باشد، همچنین پوشش گیاهی در سال 1990، 2000، 2010 و 2019 به ترتیب 81، 44،61 و 43 کیلو متر مربع بوده است و اراضی شهری به ترتیب 54، 81، 100 و 128 کیلومتر مربع بوده است. که به طور واضح نشان دهنده کاهش پوشش گیاهی و افزایش مناطق مسکونی می باشد از طرفی دیگر بررسی و تحلیل نتایج الگوی گسترش شهر تبریز نیز نشان داده است که بیشترین گسترش در بخش های جنوبی و همچنین جنوب غربی و شرقی بوده است یعنی درست بخش هایی از شهر که دارای زمین های مرغوب کشاورزی و پوشش گیاهی قابل توجهی می باشد که این امر خود به گرم تر شدن این بخش از شهر اثر گذاشته است.