بررسی تجارت در دوره ی ساسانی

حکومت ساسانیان (651-224 م) که براساس تمرکزگرایی سیاسی و وحدت دینی بنیان شده بود، نه تنها درگسترش قلمرو و سرکوب دشمنان خارجی موفقیت هایی کسب کرد، بلکه در شکوفایی و رشد اقتصادی، بازرگانی، تجارت خارجی و داخلی نیز تحولات چشمگیری دراین دوره پدید آمد. ساسانیان که در تجارت وارث اشکانیان بودند با ایجاد تغییراتی به توسعه آن همت گماشتند، به گونه ای که گستره تجارت بین المللی ساسانیان تا افریقا نیز رسیده است. اقتصاد داخلی ساسانی نیز در این دوره دچار تحولاتی شد و از قوانین مدونی پیروی می کرد. این پژوهش به دنبال شناسایی عوامل موثر در رونق تجارت ساسانی است. سکه ها، مهرها، ظروف برجای مانده، متون فارسی میانه و آثار مورخین اسلامی اطلاعاتی در زمینه تجارت ساسانی ارایه می دهند. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی موضوع پرداخته شده است. بررسی ها بیانگر آن است که در این دوره رشد اقتصادی تا حد زیادی مرهون افزایش تجارت شرق و غرب بوده که از شاهراه تجاری خلیج فارس و جاده ابریشم صورت می گرفت. رقابت دو قدرت بزرگ منطقه (روم و ایران) بر سر تسلط بر بازارهای منطقه و سود حاصل از آن در رونق اقتصاد تاثیرگذارده است. استفاده از متخصصین و نیروی کار اسرای جنگی رومی واحداث شهرهای جدید نیز در توسعه تجارت نقش داشته اند. در دوره ساسانی نقش حکومت در فعالیت های اقتصادی به طور غیرمستقیم بود و از محل مالیات، خراج و عوارض گمرکی سود قابل توجهی عاید حکومت می شد. در اواخر حکومت افزایش نرخ مالیات بازرگانان را با مشکل مواجه نمود و رشد اقتصادی دچار رکود گردید. باوجود این، گسترش تجارت در دوره اسلامی به مقدار زیادی مرهون تجربیات ساسانیان است.