زمین شناسی، ژئوشیمی و کانه زایی آهن در منطقه قاضی کندی، شمال غرب زنجان

رخداد معدنی آهن قاضی کندی در فاصله 70 کیلومتری شمال غرب زنجان و در پهنه ایران مرکزی واقع شده است. واحدهای سنگی موجود در ناحیه مورد مطالعه شامل سازندهای پرکامبرین تا سنوزوییک و همچنین گرانیت تا کوارتز مونزونیت صورتی رنگ با سن کرتاسه هستند. کانه زایی آهن در کانسار قاضی کندی به صورت رگه ای و عدسی شکل، در بخش قاعده ای سازند باروت که متشکل از سنگ های کربناتی و شیل است، تشکیل شده است. مهم ترین کانی های فلزی موجود در محدوده شامل مگنتیت، هماتیت اولیه و پیریت می باشند. کانی های ثانویه شامل هماتیت ثانویه، گوتیت و لپیدوکروزیت هستند که در اثر هوازدگی مگنتیت و پیریت به وجود آمده اند. دگرسانی های موجود در این کانسار شامل دگرسانی های کلریتی، اپیدوتی، سیلیسی، سریسیتی و آرژیلیک هستند. مطالعه حاضر بیانگر آن است که در اثر تزریق توده نفوذی با ترکیب گرانیتی تا کوارتز مونزونیتی به درون سازند باروت، کانه زایی آهن در این کانسار رخ داده است. همزمان با تزریق توده نفوذی، بخش های شیلی سازند باروت، هورنفلسی شده به طوری که در این بخش ها، کانی های فلوگوپیت، کلریت و اپیدوت تشکیل گردیده اند. همچنین بخش های کربناته در اثر دگرگونی مجاورتی به مرمر تبدیل شده اند. در ادامه فرایند کانه زایی در این کانسار، مگنتیت و بعد از آن هماتیت اولیه (به مقدار کم) تشکیل شده است. همراه با این مرحله از کانه زایی، دگرسانی های کلریتی و اپیدوتی نیز انجام شده اند. قابل ذکر است که رگه- رگچه های سیلیسی بعد از تشکیل کانه زایی، فازهای کانه زایی در مراحل اولیه را قطع و برشی کرده اند. براساس رده بندی شیمیایی، نمونه های توده نفوذی دارای ماهیت کالک آلکالن و متالومین و عمدتا در محدوده گرانیت تا کوارتز مونزونیت قرار می گیرند. در نمودارهای عنکبوتی، نمونه های توده نفوذی غنی شدگی نسبی از LREE نسبت به HREE را نشان می دهند. براساس مطالعات ژیوشیمیایی، محیط تکتونوماگمایی سنگ های گرانیتوییدی مورد مطالعه، در حاشیه فعال قاره ای و کمان ماگمایی قرار می گیرند. به طور کلی، براساس شواهد صحرایی و میکروسکوپی می توان اظهار داشت که کانسار آهن قاضی کندی در دسته کانسارهای آهن اسکارن منیزیمی (وجود فلوگوپیت، کلریت و اپیدوت) قرار دارد.