اثربخشی درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت درمانی بر عاطفه خودآگاه بیماران مبتلا به سرطان

 آمار بالای ابتلا به اختلالات روانی در افراد مبتلا به سرطان نشان دهنده آن است که این بیماری تهدیدی جدی برای سلامت روان افراد است. احساس ناامیدی، بی ارزشی و بی کفایتی که در نهایت منجر به احساس شرم و گناه می شود، در افراد مبتلا به سرطان بسیار دیده می شود. در راستای کمک به کاهش احساس شرم و گناه در این بیماران، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت درمانی بر عاطفه خودآگاه این بیماران انجام شد.

 این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری و با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل بیماران مبتلا به سرطان مراجعه کننده به مرکز درمان بیماران سرطانی امید شهر اصفهان در شش ماهه اول سال 1398 بودند. از میان افرادی که شایع ترین انواع سرطان در این مرکز، یعنی سرطان های تخمدان، سینه، ریه و غدد لنفاوی را داشته و همگی در مرحله اول بیماری بودند، تعداد 45 بیمار به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایدهی شدند (هر گروه 15 نفر). پس از شروع مداخله تعداد 1 نفر در گروه آزمایش اول، 1 نفر در گروه آزمایش دوم و 2 نفر در گروه کنترل، از ادامه حضور در پژوهش انصراف دادند. بر این اساس تعداد 41 بیمار مبتلا به سرطان در پژوهش باقی ماندند. گروه های آزمایش مداخلات درمانی مربوط به درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت درمانی را طی ده هفته به صورت هفته ای یک جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. این در حالی است که گروه کنترل، مداخلات را دریافت نکرده و در انتظار دریافت این درمان ها بودند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه عاطفه خودآگاه (TOSCA) تانگنی و همکاران (1989) بود. پس از جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل آن توسط نرم افزار SPSS-23 با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرنی صورت گرفت.

 در گروه درمان مبتنی بر تنظیم هیجان، میانگین نمرات عاطفه خودآگاه مثبت در مراحل پیش آزمون، پس‫آزمون و پیگیری به ترتیب برابر با 32/14، 39/28 و 38/14 و میانگین این نمرات برای عاطفه خودآگاه منفی برابر با 10، 7/28 و 7/71 بود. در گروه شفقت درمانی، میانگین نمرات عاطفه خودآگاه مثبت در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به ترتیب برابر با 33، 39/71 و 38/57 و میانگین این نمرات برای عاطفه خودآگاه منفی به ترتیب برابر با 8/92، 6/50 و 7/07 بود. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که درمان مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت درمانی هر دو بر عاطفه ی خودآگاه بیماران مبتلا به سرطان موثر بوده (0/001<‏p ‎‏) و بین آنها تفاوت معنی داری وجود نداشت.

 نتایج نشان دهنده تاثیر مثبت هر دو روش مبتنی بر تنظیم هیجان و شفقت درمانی بر عاطفه خودآگاه بیماران مبتلا به سرطان بوده و تفاوتی بین دو روش در این تاثیر وجود نداشت. لذا، می‫توان با انجام مداخلات روان‫شناختی فوق، احساس شرم و گناه را در افراد مبتلا به سرطان کاهش و عاطفه مثبت آنها را افزایش داد.