علوم انسانی و چالش های آن در ایران

با نگاهی به تاریخ علم در ایران معاصر، روشن می شود که ورود علوم جدید در ایران به صورت متعادل و متوازن صورت نگرفته است. در ابتدای امر علوم فنی و پزشکی وارد ایران شد و سپس به مرور اما با کندی بیشتری افکار و اندیشه های جدید که خود را در قالب مفاهیم سیاسی و اجتماعی همچون مشروطیت، پارلمان، قانون اساسی و... نشان می دادند و ذیل علوم انسانی تعریف می شدند به مردم این سرزمین معرفی و شناسانده شد. با گذشت زمان و احساس نیاز به مدرنیزاسیون کشور به ویژه در دوره پهلوی اول، نظام آکادمیک یا سیستم دانشگاهی در کشور ایجاد گردید و به موازات آن علوم انسانی جدید به تدریج گسترش یافت. علوم انسانی به دلیل ماهیت اندیشه ای و ارتباط آن با مفاهیم، ایده ها و افکار افراد و گروه های اجتماعی، در بردارنده رویکردها، اصطلاحات و ارزش های مختص به خود است. یکی از مهمترین نکاتی که در جامعه ما در رابطه با آن بحث و گفتگوهای مختلفی مطرح می گردد ولی در عمل به فراموشی سپرده می شود توجه به این نکته کلیدی است که زیربنای تحول جوامع غربی در دوره پسا رنسانس، تحول در حوزه علوم انسانی و تغییر باورها و نگرش ها به این شاخه از علوم است. مسیله اصلی این مقاله بررسی چالش های علوم انسانی در ایران است. به همین منظور تلاش می گردد با بهره گیری از نظریه نهادگرایی و تاکیدی که این دیدگاه بر نهادهایی همچون ساختار سیاسی، ساختار فرهنگی، ساختار فکری و سنت های رایج جامعه دارد، چالش های علوم انسانی در ایران مورد بررسی قرار گیرد.