موانع فراروی شکل گیری نظام امنیت منطقه ای خلیج فارس؛ در پرتوی رویکرد معنا گرایانه به امنیت

هدف از این مقاله بررسی موانع فراروی امنیت پایدار در خلیج فارس در پرتو نگاه سازه انگارانه به امنیت می باشد؛ تا از این طریق بتوان علاوه بر شناسایی رویکردها و نگاه ها به امنیت هر کدام از کشورهای منطقه، موانع متعدد امنیتی پیشرو را شناسایی و در جهت مقابله و رفع این موانع اقدام کرد.

روش مورد استفاده توصیفی-تحلیلی است که با کاربست نظریه سازه انگاری و با استفاده از اسناد کتابخانه ای و اینترنتی به این سوال که چه عواملی مانع از شکل گیری یک نظام امنیت منطقه ای در خلیج فارس شده است؟ برآمده است.

یافته های پژوهش نشان می دهد ویژگی های جغرافیایی و اقتصادی، امنیت در خلیج فارس را جهانی کرده و وجود یک مجموعه ناهمگون امنیتی با بازیگران مختلف و همچنین نگاه تک بعدی به امنیت، موجب نادیده گرفتن موانع جدی فراروی امنیت منطقه از جمله خودیاری، چالش های زیست محیطی، اقتصاد شکننده، بحران دموکراسی و... شده است.

براساس نتایج بدست آمده از تحقیق، پیچیدگی و ناپایداری رژیم امنیتی در خلیج فارس، بیشتر در نتیجه رویکردها و برداشت های متفاوت از امنیت بازیگران منطقه ای بوده و با وجود شدت بحران و جدی بودن اثرات آن، با وجود عواملی مانند تغییر نقش بازیگرانی مانند عراق و قطر از عامل ناامنی به میانجی گر، استقلال در تصمیم گیری کشورها و کاهش نقش نفت در سبد انرژی جهانی، با مشارکت جدی و استراتژی همگون کشورها برای غلبه بر همزیستی غیر صلح آمیز و عدم تعامل فعال و در نتیجه امنیت پایدار و غلبه بر موانع امنیتی فراروی در دسترس است.