مقایسه ی تجمع سرب و میزان رشد دو جمعیت فلز دوست و غیر فلزدوست Marrubium cuneatum در شرایط هیدروپونیک

پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان سرب در خاک های معدن سرب و رویشگاه تنگ دوزان و مقایسه صفات رویشی و انباشت سرب جمعیت فلزدوست و غیرفلزدوست Marrubium cuneatum  در سال 1397 در دانشگاه اصفهان انجام شد. گیاهان هر دو جمعیت به محیط های هیدروپونیک منتقل شدند و به مدت 14 روز در معرض تیمارهای مختلف سرب قرار گرفتند. نتایج نشان داد بالاترین میزان سرب موجود در خاک های اطراف معدن (1968 میلی گرم در کیلوگرم)، بیش از 72 برابر میانگین جهانی است. صفات رویشی با افزایش غلظت سرب در هر دو جمعیت کاهش یافت اما همواره میزان این کاهش، در جمعیت فلزدوست کمتر بود بطوری که در تیمار 200 میلی گرم در لیتر سرب، محتوای نسبی آب و وزن تر اندام های هوایی به ترتیب در جمعیت فلزدوست 9/13 و 3/32 درصد ولی در جمعیت غیرفلزدوست 7/29 و 9/84 درصد نسبت به گروه شاهد هر جمعیت کاهش داشت. تجمع سرب در اندام های هوایی و ریشه هر دو جمعیت با افزایش غلظت سرب در محیط افزایش داشت و در تیمارهای بالای سرب همواره میزان این تجمع در جمعیت فلزدوست بیشتر بود. به طور ی که غلظت سرب در ریشه و اندام های هوایی آن در بالاترین سطح سرب در ریشه و اندام های هوایی هر گیاه جمعیت فلزدوست 2/15 و 9/0 میلی گرم بود که به ترتیب 1/3 و 6/3 برابر جمعیت غیرفلزدوست بود. میزان تجمع سرب در ریشه هر دو جمعیت در تمام تیمارها بیش از 15 برابر تجمع آن در ساقه است. جمعیت فلزدوست با داشتن سیستم دفاعی کارآمد، در شرایط انباشت بیشتر سرب می تواند رشد کرده و نسبت اندام های هوایی به ریشه را افزایش دهد بنابراین می توان از آن برای گیاه پالایی بهره برد.