مخاطرات بهداشتی و زیست محیطی ناشی از مواجهه با فلزات سنگین منتشر شده از فعالیت های نظامی

در طی فعالیت های نظامی، فلزات باقی مانده ناشی از کاربرد تسلیحات از جمله سرب، مس و اورانیوم ضعیف شده (DU)، روی، نیکل، کروم، کادمیوم و... به محیط زیست وارد می شوند. این فلزات می توانند منجر به مواجهه انسان از طریق استنشاق یا بلع ذرات آزاد شده و همچنین آسیب های ناشی از ترکش های جدا شده از مهمات همراه باشند. این مطالعه با هدف بررسی منابع بالقوه انتشار فلزات سنگین در فعالیت های نظامی، مسیرهای مواجهه با فلزات و خطرات سلامتی مرتبط با آن ها به صورت کتابخانه ای انجام شد.

پژوهش حاضر یک مطالعه مروری بوده که در زمستان سال 1401، با جستجو در پایگاه داده های PubMed ،Web of Science و Scopus و جستجو با موتور جستجوی Google Scholar و با استفاده از کلید واژه های "Health Effect" ،"Metal" ،"Embedded fragments" ،"Weapon" ،"Military" و انتخاب مقالات مرتبط و مرور و بررسی آن ها انجام شد.

بقایای سلاح های جنگی می توانند از طریق خاک، هوا، آب های زیرزمینی و سطحی و همچنین به طور مستقیم باعث مواجهه و آلوده سازی گیاهان، جانوران و انسان ها با فلزات شوند. مطالعات پایش زیستی، افزایش تجمع این فلزات را در گیاهان، مهره داران و بی مهرگان نشان داده است. مواجهه با این فلزات منجر به ایجاد پیامدهای نامطلوب قلبی عروقی، عصبی و... در پرسنل نظامی و پیامدهای منفی رشد سیستم عصبی در کودکان ساکن در مناطق نظامی می شود. همچنین مطالعات تجربی in vivo و in vitro اثرات سمی فلزات خاص و همچنین آلیاژهای فلزی پرکاربرد را نشان داده است.

شواهد نشان می دهد که مواجهه با فلزات در طی فعالیت های نظامی می تواند با ایجاد سمیت فلزی همراه بوده و سهم بسزایی در ایجاد اثرات نامطلوب بهداشتی داشته باشد. افزایش بار فلزی در بدن ممکن است منجر به اثرات نهفته و دراز مدت نیز در افراد تحت مواجهه، شود. اثرات عمده سمیت به عوامل مختلفی از جمله نوع سلاح، ترکیبات شیمیایی آن ها، مسیرهای مواجهه و ویژگی های محیطی بستگی دارد که در حال حاضر به خوبی شناخته نشده اند. بنابراین، مطالعات پایش زیستی، اپیدمیولوژیک و آزمایشگاهی بیشتری برای توصیف بهتر مواجهه با فلزات مرتبط با فعالیت های نظامی مورد نیاز است.