وضعیت و آثار حقوقی نقص امضاء در تنظیم اسناد

امضاء یک نوشته از نظر ماهوی، عمل حقوقی ارادی انشایی و یک طرفه است که اثربخشی آن علاوه بر اهلیت صاحب امضاء، مستلزم دو شرط یعنی قصد فعل و نتیجه می باشد. از نظر شکلی نیز باید علامت انحصاری چرخش دست، اثر انگشت و یا مهر باشد. امضاء اگر کامل باشد موجب دو اثر حقوقی و قضایی می شود؛ به این نحو که اولا، متضمن اراده ظاهری در ایجاد عمل حقوقی انشایی موضوع نوشته مانند ایجاب، قبول ، فسخ و یا اخباری مانند اقرار، شهادت و ادعا است؛ ثانیا، نوشته را به سند تبدیل می کند اما امضاء کامل چیست و نقص در امضاء چگونه است؟ ملاک و مبنای آن چه بوده و از چه ضمانت اجرا و آثاری برخوردار است؟ مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به هر یک از این سوالات پاسخ داده و چنین نتیجه گرفته که امضاء به معنای عام آن ممکن است واحد یا متعدد بوده و اصالتا یا نیابتا صورت گیرد؛ در هر مورد، قانون، قرارداد یا اعلان موثر مشخص می کند که استثنایا امضاء، متعدد باشد. امضاء ناقص نسبت به عمل حقوقی موضوع نوشته و تبدیل نوشته به سند موثر نیست، لیکن می تواند حسب مورد «علت» و «دلیل» مسیولیت مدنی قراردادی و خارج از قرارداد و یا کیفری صاحب آن باشد.