رویکرد جهان وطنی گرایی در مکتب جهان وطنی گرایی و آزاداندیشی های مولانا

هدف این مقاله بررسی و مقایسه مولفه های جهان وطنی گرایی در مکتبی به همین نام و اندیشه های مولاناست. در مکتب جهانوطنگرایی که در قرن بیستم توسط والری لاربو و پل موران وارد ادبیات شد، انسانها فارغ از دین، نژاد و سایر تفاوتها هموطن یکدیگرند، زمین وطن مشترک تمام انسان ها است و مرزبندی های سیاسی و جغرافیایی تمایزی میان انسان ها ایجاد نمیکند. از دیگر سو، اندیشه برابری و اشتراک انسانها از نظر جایگاه انسانی در آراء مولانا نیز مشاهده می شود. گرچه وی در بیشتر آثارش بر لزوم توجه به باطن و پرهیز از صورتگرایی تاکید می کند، اما با توجه به تفاوت دیدگاه و تعریف عرفان از دنیا، وطن و انسان با دیدگاه انسان امروزی و خصوصا انسان غربی، نمی توان توقع داشت تعاریف و محدوده های مفاهیم و مولفه های جهان وطن گرایی در این دو دیدگاه یکسان باشد. لذا، این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به مقایسه برخی از مولفه های جهان وطنی گرایی این دو جریان فکری و کشف وجوه شباهت و افتراق آنها می پردازد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که مولفه هایی همچون وحدت ادیان، وحدت انبیاء، وحدت وجود، انسان گرایی و نادیده انگاشتن تفاوت های انسانی و پرهیز از صورت گرایی از اشتراکات مکتب جهان وطنی گرایی با اندیشه های مولانا به شمار می روند. با این حال، مولانا وطن را در مفهوم سیاسی به کار نمی برد و عالم معنا و نیز جهان آغازین مبدا را موطن اصلی انسان ها می داند، اما وطن در اندیشه ی جهان وطنی گرایی همین سرزمین مادی با مرزها و مختصات جغرافیایی مشخص است.