بررسی روش تفسیری نجفی اصفهانی در «مجدالبیان فی تفسیر القرآن» و مقایسه آن با روش فیض کاشانی در تفسیر «الصافی»

مجد البیان فی تفسیر القرآن اثر نجفی اصفهانی از جمله تفاسیر معاصری است که از نظر ساختار آغازین کتاب، منابع تفسیری، شخصیت علمی و گرایش های مفسر، به تفسیر الصافی فیض کاشانی شباهت دارد. از طرفی اصفهانی در مواردی، از آرای فیض اثر پذیرفته است، با این حال تاکنون پژوهشی در مورد روش اصفهانی در مجد البیان و مقایسه آن با روش فیض در الصافی انجام نشده است؛ لذا اینکه نجفی در تفسیر خود از چه روش هایی بهره برده است و عملکرد او چه شباهت ها و تفاوت هایی با فیض دارد؟ پرسش هایی است که این پژوهش به دنبال پاسخ آن ها است. یافته های پژوهش به روش توصیفی تحلیلی نشان می دهد که سه روش روایی، عقلی - اجتهادی و ادبی از روش-های بارز اصفهانی در مجد البیان است. تحلیل های بسیار مفسر همراه با کاربرد روایات، این تفسیر را از تفاسیر روایی محض خارج می کند، البته در مقایسه با تفسیر الصافی، فیض کاشانی به یک تفسیر روایی محض، بیشتر نزدیک شده است. صحیح دانستن تعقل، استفاده از روش برهانی در تحلیل مسایل، توجه به انواع قراین، توسعه مفهومی و الغای خصوصیت از آیات و... از نمودهای کاربرد روش عقلی اجتهادی توسط علامه نجفی است. تفسیر الصافی نیز به دلیل نقل اقوال مفسران و اظهار نظر مفسر، داشتن معیار در انتخاب روایات و رفع تعارض آن ها و توقف نکردن بر مصادیق آیات، دارای جنبه های اجتهادی است.