بررسی کیفیت خواب و عملکرد شناختی با تمرینات ترکیبی هوازی-شناختی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

فعالیت ورزشی یکی از مداخلات امیدوار کننده با تاثیرات مثبت بر کیفیت خواب و عملکرد شناختی در بیماران مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) است. با توسعه برنامه های متنوع ورزشی از جمله برنامه های ترکیبی جسمانی-شناختی، به نظر می رسد این نوع مداخله های ترکیبی تمرینی بتواند اثر بخشی بهتری در بیماران تحلیل دهنده عصبی، مانند بیماری ام اس، داشته باشد. در همین راستا هدف از این پژوهش بررسی کیفیت خواب و هوشیاری روانی حرکتی بیماران ام اس با انجام یک دوره تمرین ترکیبی هوازی-شناختی (برایتونیک) و تمرین متداول هوازی (ایروتونیک) بود.

30 بیمار (22 زن و 8 مرد) از نوع عود و بهبود و میزان ناتوانی (EDSS) کمتر از 4، و میانگین سن 36/9± 66/36 سال، میانگین قد 30/6± 5/164 سانتی متر، میانگین وزن 80/9± 43/65 و میانگین شاخص توده بدنی 02/3± 02/24 کیلوگرم بر متر مربع، به صورت تصادفی به 3 گروه 10 نفره تمرین برایتونیک، تمرین ایروتونیک و کنترل بدون تمرین، تقسیم شدند. دو گروه برایتونیک و ایروتونیک، به مدت 10 هفته، (20 جلسه)، و هر هفته دوجلسه، تمرینات ورزشی مربوطه را در منزل و به صورت آنلاین انجام دادند که این فرایند شامل 10 دقیقه گرم کردن، 15 تا 35 دقیقه فعالیت ورزشی و پنج دقیقه سرد کردن، بود. در پیش آزمون و همچنین پس از 10 هفته تمرین آنلاین در منزل (پس آزمون)، آزمون هوشیاری روانی حرکتی (PVT) و کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI)، در بیماران داوطلب مورد اندازه گیری قرار گرفت. برای بررسی داده-ها از آمار توصیفی (میانگین ± انحراف معیار) استفاده شد. برای بررسی تفاوت بین سه گروه و نیز تفاوت های درون گروهی قبل و بعد از دوره تمرینات، از آزمون تحلیل واریانس تکراری با عامل بین گروهی استفاده شد و سطح معنی داری 05/0≥ Pدر نظر گرفته شد.

علیرغم مشاهده بهبود نسبی در بیشتر متغیرهای آزمون PVT در گروه برایتونیک نسبت به گروه ایروتونیک و کنترل، ولی این تغییرات معنی دار نبود. همچنین در آزمون PSQI نیز با اینکه بهبود یک نمره ای در کیفیت خواب بیماران گروه برایتونیک و ایروتونیک مشاهده شد ولی تغییرات آن معنی دار نبود.

این مطالعه نشان داد اگرچه تکرار کلمات انگیزشی همراه با حرکات هوازی در یک دوره کوتاه تمرینی، تاثیر معنی داری بر میزان کیفیت خواب و سطوح هوشیاری روانی حرکتی بیماران ام اس ندارد، ولی به دلیل روند رو به بهبود در گروه تمرین برایتونیک، احتمالا برای معنی دار شدن تغییر در این متغیرها نیاز به مدت یا شدت بیشتر فعالیت و یا بررسی دیگر مداخلات میباشد.واژه های کلیدی: ام اس، ایروتونیک، برایتونیک، تکلیف دوگانه، رشد عصبی، بار شناختی