بررسی اثر محرک های نانوذره آهن و پوترسین بر برخی صفات عملکردی و فیزیولوژیکی در گیاه کاملینا (Camelina Sativa)

محرک ها، ترکیباتی هستند که آغاز کننده پیام هایی برای سلول ها در جهت افزایش یا کاهش تولید متابولیت های ثانویه و پاسخ دفاعی گیاه بوده و محرک هایی مانند پوترسین در تنظیم فرآیندهای مختلف فیزیولوژیکی گیاه نقش دارند. استفاده از نانو کودها منجر به افزایش کارایی استفاده از عناصر غذایی، مدیریت صحیح مصرف کود و کاهش تعداد دفعات کاربرد کود می شود. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر نانوذره آهن و پوترسین به عنوان محرک های رشد گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه روغنی-دارویی کاملینا انجام شد.

این پژوهش با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع کلا در شهرستان نکا در سال 1400 انجام گرفت. فاکتورهای مورد مطالعه شامل نانوذره آهن در چهار غلظت صفر، 20، 40 و 60 ppm و پلی آمین پوترسین در چهار غلظت صفر، 0/5، 1 و 1/5 میلی مولار بود.

نتایج تجزیه واریانس صفات مختلف نشان داد اثر ساده نانوذره آهن و پوترسین بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. همچنین اثر متقابل نانو ذره آهن و پوترسین بر تمامی صفات مورد مطالعه در مرحله زایشی به جز پراکسیداز در سطح 5 درصد معنی دار بوده و این برهمکنش بر تمام صفات فیزیولوژیکی در مرحله رشد رویشی معنی داری نبود.  بر اساس نتایج، مشاهده شد که با استفاده از40 ppm نانوذره آهن و 5/1 میلی مولار پوتریسین در مرحله رویشی میزان فلاونوئید (به ترتیب 21/871 و 21/389)، قند محلول (به ترتیب 116/643 و 105/453)، کاتالاز (به ترتیب 1/301 و 1/394) و پراکسیداز (به ترتیب 5/056 و 4/687) بیشترین مقدار بود. بیشترین میزان فلاونوئید (40/72)، قند محلول (139/27) و ارتفاع بوته (115/75) در ترکیب تیماری 60 ppm آهن و 1 میلی مولار پوترسین، بیشترین درصد روغن (41/76) و پروتئین (27/77) در ترکیب تیماری 40 ppm آهن و 1/5 میلی مولار پوترسین و بیشترین میزان عملکرد دانه (210/27) و اجزای مورفولوژیکی عملکرد در ترکیب تیماری 40 ppm آهن و 1 میلی مولار پوترسین مشاهده شد.

به طور کلی اثر متقابل 40 ppm نانوذره آهن و غلظت بالای پوترسین بهترین نتایج را داشته و محلول پاشی نانوذره آهن و پوترسین از طریق جذب موثرتر عنصر غذایی کم مصرف و تقویت سیستم دفاعی گیاه می تواند موجب بهبود رشد، نمو و عملکرد محصول گیاه دارویی-روغنی کاملینا شود.