ساختارشناسی سفال های هزاره اول پیش ازمیلاد پیلاقلعه رودبار براساس نتایج پتروگرافی

استان گیلان ازنظر مطالعات باستان شناسی، به عنوان یکی از مناطق مهم و تاثیرگذار در هزاره اول پیش ازمیلاد در فلات ایران محسوب می شود. یکی از محوطه های شاخص این حوزه فرهنگی، پیلاقلعه (پیله قلعه) در شهرستان رودبار و شمال شرقی روستای نصفی است که پیشینه مطالعات باستان شناسی آن به کاوش های «عزت الله نگهبان» در سال های 41-1340ه‍.ش. برمی گردد. در جریان کاوش این تپه که به عنوان یکی از تپه های اقماری مارلیک در هزاره اول پیش ازمیلاد معرفی شده است، 17 لایه استقراری با آثاری از هزاره دوم تا هزاره اول پیش ازمیلاد هم زمان با استقرار در تپه مارلیک و دوره ای جدیدتر از آن و دوره های ساسانی و اسلامی تا سده 5 ه‍.ق. شناسایی شد. باوجود این که در پژوهش های پیشین به مطالعات گونه شناختی سفال های هزاره اول پیش ازمیلاد پیلاقلعه پرداخته شده است، اما تاکنون هیچ گونه مطالعه آزمایشگاهی پتروگرافی درخصوص شیوه ساخت و ساختار کانی شناسی سفال های هزاره اول پیش ازمیلاد این منطقه انجام نگرفته است. در این پژوهش پرسش مهم این است که ساختارشناسی و بافت سفال های هزاره اول پیش ازمیلاد پیلاقلعه براساس نتایج مطالعه پتروگرافی چگونه است و چه قدر ساختار کانی شناسی آن ها تغییرات داشته اند؟ این پژوهش با روش آزمایشگاهی، به مطالعه نتایج پتروگرافی تعداد 9 قطعه سفال مربوط به هزاره اول پیش ازمیلاد در محوطه پیلاقلعه اختصاص دارد، با این هدف که شیوه ساخت و اجزای کانی شناسانه این سفال ها چگونه است. نتایج پتروگرافی این 9 قطعه نشان داد که به جز یک مورد، تمامی سفال ها ترکیباتی غیرکربناتی (خاک رس) داشته و از سنگ های آذرین و کانی های وابسته بدان به عنوان آمیزه استفاده کرده اند. ازنظر فابریک یا بافت نیز دو بافت سیلتی یا ریزدانه و بافت پرفیری یا درشت بلور در سفال ها دیده می شوند. استفاده زیاد از سنگ های آذرین برای آمیزه سفال، این فرض احتمالی را مطرح می کند که این نوع سنگ ها به سهولت در دسترس قرار داشته و سفالگر با خواص سنگ های آذرین مانند استحکام آن ها آشنا بوده اند. در موضوع پخت سفال ها نیز دمای نزدیک به 800 درجه سانتی گراد مدنظر بوده است و فقط نمونه های فاقد کلسیت دمای پخت کمی بالاتر از 800 درجه سانتی گراد داشته اند.