کارایی و بهره وری مصرف بذر در زراعت سیب زمینی کشور

در میان نهاده های مورد استفاده در زراعت سیب زمینی، بذر جایگاه ویژه ای دارد، به طوری که بهره برداران سالانه تا 34 میلیون تومان برای تهیه بذر هزینه می کنند. سهم بذر از کل هزینه های زراعی به طور میانگین 33 درصد بوده و در کمترین و بیشترین حد به ترتیب 16 و 56 درصد است، بنابراین مدیریت و برنامه ریزی برای بهبود کارایی و بهره وری استفاده از این نهاده، می تواند نقش بسیار مهمی در تامین اهداف کشاورزی در سطوح ملی و منطقه ای داشته باشد. برای بررسی این موضوع در این پژوهش از اطلاعات 34 شهرستان کشور در سال زراعی 1400-1399 که تولید عمده سیب زمینی در آن ها صورت می گیرد استفاده شده است. نتایج نشان داد که میانگین بذر مصرفی و عملکرد سیب زمینی در هر هکتار به ترتیب 4442 و 33280 کیلوگرم بوده و کمترین و بیشترین مقدار بذر مصرفی به ترتیب 2046 (ارومیه) و 8000 (فاروج) کیلوگرم در هکتار است. عملکرد نیز از 10 تن (سرپل ذهاب) تا 60 تن (بهار) در هکتار متغیر می باشد. طبق نتایج به طور متوسط به ازای هر کیلوگرم بذر سیب زمینی، 9/7 کیلوگرم محصول برداشت می شود. میانگین شاخص بهره وری کمی و کیفی نیز به ترتیب 14737 تومان به ازای هر کیلوگرم بذر مصرفی و 15/4 تومان به ازای هر تومان هزینه کرد بذر مصرفی است. از نظر بهره وری کمی، شهرستان های فیروزکارزین و همدان و از نظر بهره وری کیفی شهرستان های فیروزکارزین و فریدونشهر به ترتیب کمترین و بیشترین مقادیر بهره وری را دارند. بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت که در زراعت سیب زمینی عامل موفقیت بهره برداران عملکرد بیشتر نبوده بلکه فروش محصول به قیمت بالاتر است.