تاثیر قارچ مایکوریزا، تنش آب و سال بر عملکرد گل و برخی خصوصیات گیاه دارویی گاوزبان (Borago officinalis L.) در منطقه یاسوج

شناسایی زمان بحرانی و زمانبندی آبیاری گیاه بر مبنای یک برنامه دقیق و اساسی، کلیدی برای نگهداری آب، بهبود عملیات آبیاری و قابلیت تحمل گیاه به کمبود آب در کشاورزی است. در سال های اخیر برای مقابله با کم آبی و تنش خشکی قارچ های مایکوریزای وزیکولار آربوسکولار در بسیاری از گیاهان مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال های 1394 و 1395 در منطقه یاسوج اجرا گردید. تنش آب به عنوان عامل اصلی بصورت آبیاری پس از 30، 60، 90، 120 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و قارچ مایکوریزا به عنوان عامل فرعی بصورت عدم کاربرد، کاربرد Glomus mosseae و کاربرد Glomus intraradices در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که برهمکنش آبیاری و قارچ مایکوریزا بر فسفر گل، عملکرد گل ، عملکرد زیستی و کارایی مصرف آب گاوزبان معنی دار بود. در سطوح آبیاری پس از 60، 90، 120 و 150 میلی متر تبخیر آب از تشتک تبخیر، کاربرد قارچ های مایکوریزا Glomus mosseae و Glomus intraradices نسبت به عدم وجود قارچ به ترتیب موجب افزایش عملکرد گل گیاه (04/30 و 35/27 درصد)، (2/92 و 98/90 درصد)، (1/94 و 21/93 درصد) و (73/81 و 86/78 درصد) شدند، همچنین در این سطوح از آبیاری، عملکرد زیستی و کارایی مصرف آب گل گاوزبان در شرایط حضور قارچ مایکوریزا نسبت به عدم کاربرد قارچ افزایشی معنی دار حاصل نمودند. کاربرد هر دو سویه قارچ مایکوریزا Glomus mosseae و Glomus intraradices در سطوح آبیاری پس از 90، 120 و 150 میلی متر تبخیر آب از تشتک تبخیر نسبت به عدم کاربرد قارچ مایکوریزا به ترتیب موجب افزایش معنی دار شاخص برداشت گل گاوزبان (55/44 و 36/43 درصد)، (21/13 و 96/15 درصد) و (6/5 و 41/5 درصد) و فسفر گل (69/44 و 45/20 درصد)، (150 و 125 درصد) و (74/267 و 48/235 درصد) شدند. قارچ مایکوریزا توانست باعث تعدیل اثرات منفی تنش کم آبی و موجب افزایش صفات فوق در آن سطوح آبیاری گردد و بر اساس نتایج این بررسی، تیمار آبیاری پس از 90 میلی متر تبخیر آب از تشتک تبخیر + کاربرد قارچ مایکوریزای Glomus mosseae توصیه می شود.