شناسایی ژنوتیپ‎های جو (Hordeum vulgare L.) متحمل به تنش خشکی بر اساس شاخص‎های گزینشی

تنش خشکی به‎ عنوان یکی از مهم‎ترین تنش‎های غیر زنده شناخته شده است و به‎ طور چشمگیری میزان تولید محصولات کشاورزی را کاهش می‎دهد. در بین غلات، جو متحمل‎ترین گیاه نسبت به تنش‎های غیرزنده شناخته شده ‎است و در گستره وسیعی از شرایط آب و هوایی کشت می‎شود. به‎منظور ارزیابی پاسخ به تنش خشکی آخر فصل در جو و شناسایی ژنوتیپ‎های متحمل به خشکی، مجموعه ‎ای متشکل از 17 ژنوتیپ امیدبخش جو به همراه رقم جلگه (به‎عنوان شاهد) در دو آزمایش جداگانه به‎صورت بلوک‎های کامل تصادفی در دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1400-1398 در مزرعه تحقیقات غلات واقع در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به‎دست آمده از تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه نشان داد، بین ژنوتیپ‎ها و محیط‎ها اختلاف معنی‎داری وجود داشت. به‎ منظور شناسایی ژنوتیپ‎های پربازده و متحمل برخی از شاخص‎های حساسیت و تحمل به خشکی محاسبه شد. با توجه به نتایج به‎دست آمده مشخص شد شاخص‎های STI، MP، GMP و HM می‎توانند به‎ عنوان معیارهای مناسبی جهت گزینش ژنوتیپ‎های متحمل مورد استفاده قرار گیرند. علاوه‎براین، با توجه به نتایج به‎دست آمده از غربال ژنوتیپ‎های ارزیابی‎شده با استفاده از شاخص‎های گزینشی MGIDI، FAI-BLUP و Smith-Hazel مشخص شد ژنوتیپ‎ شماره 13 با شجره "Comp.Cr229//As46/Pro/3/Srs/4/Express/5/D10*2" علاوه بر داشتن بیشترین عملکرد دانه می‎تواند به‎عنوان متحمل‎ترین ژنوتیپ به تنش خشکی جهت ارزیابی‎های بیشتر معرفی شود.