صندوق های ذخیره ارزی به مثابه کنشگر در اقتصاد سیاسی: تبیینی از منظر نهادگرایی

صندوق های ذخیره ارزی در دو دهه اخیر یکی از کنشگران مهم اقتصاد سیاسی بوده اند و نقش آن ها در اقتصاد سیاسی بسیاری از جوامع خصوصا جوامع بهره مند از درآمدهای رانتی حاصل از فروش منابع طبیعی مانند کشورهای حوزه خلیج فارس بسیار برجسته بوده است. این صندوق ها اگرچه یک ابزار اقتصادی به حساب می آیند، اما دولت ها توانسته اند از مواهب سیاسی آن ها نیز بهره مند شوند. این مقاله درصدد است با بهره گیری از رویکرد نهادگرایی، کارکرد این صندوق ها را در چارچوب اقتصاد سیاسی داخلی برای کشورهای مالک و تاثیراتش در سیستم داخلی آن ها را بررسی کند. این مقاله با طرح این پرسش که دلیل اهمیت صندوق های ذخیره ارزی در دو دهه اخیر در اقتصاد سیاسی داخلی چیست؟ با اتکا به روش توصیفی- اکتشافی و نیز جمع آوری داده های کتابخانه ای و اسنادی و بهره گیری از داده ها و آمارها و مکتوبات مرتبط با صندوق ها بررسی این فرضیه را در دستور کار دارد که صندوق های ذخیره ارزی به عنوان یک نهاد برای کشورها، علی رغم مزایای اقتصادی دارای مواهب مهم سیاسی هستند. یافته های این پژوهش از بررسی آثار این صندوق ها در دو بعد سیاسی و اقتصادی نشان می دهد که نقش مهم و اساسی صندوق های ذخیره ارزی در ایجاد قدرت و شکل دهی به رویه ای متناسب به سیاست حاکم می تواند به تحکیم قدرت داخلی دولت ها کمک کند.