بررسی وضعیت کمی و کیفی روشنایی محیط کار و ارتباط آن با سلامت ذهنی و روان شناختی کارکنان در محیط های اداری: مطالعه مقطعی

توسعه فناوری های جدید محیط های کاری جهان امروز را تغییر داده و موجب شده است که کارگران در مقایسه با نیازهای فیزیکی، نیازهای بصری و شناختی بیشتری را تحمل کنند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت کمی و کیفی روشنایی محیط کار و ارتباط آن با عوامل ذهنی و روان شناختی، مانند خستگی چشمی، بار کاری و خواب آلودگی در میان کاربران کامپیوتر، انجام شد.

یک مطالعه مقطعی بر روی 120 کاربر کامپیوتر از صنایع تهران در ماه های مهر تا آذر سال 1400 انجام شد. اندازه گیری میزان و شدت روشنایی موضعی با استفاده از دستگاه HAGNER model EC1 lux meter در حد فاصل بین اپراتور و صفحه مانیتور و برروی سطح میز کار افراد با در نظر گرفتن ویژگی های کیفی مانیتور و اتاق های اداری انجام گرفت. در این مطالعه، از پرسشنامه چهار بخشی شامل مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه خستگی بینایی، شاخص فشارکاری ناسا (NASA-TLX) و مقیاس خواب کارولینسکا (KSS) به منظور ارزیابی خستگی چشمی، بار کاری و خواب آلودگی افراد به دلیل شرایط روشنایی محل کار استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار آمار SPSS نسخه 26 با سطح معنی داری 05/0> P انجام شد.

میانگین و انحراف استاندارد شدت روشنایی موضعی در سطح کار و در سطح مانیتور به ترتیب 22/15 ± 80/199 و 85/5 ± 12/45 بود. حدود سه چهارم شرکت کنندگان در سطوح مختلف خستگی چشمی را تجربه کردند. متغیر های سطح روشنایی مانیتور (025/0=P)، روشنایی موضعی در سطح کار (014/0=P) و نوع منبع روشنایی (001/0 >P) به ترتیب همبستگی مستقیم با حیطه های خستگی بینایی، بار کاری و خواب آلودگی کارکنان داشتند. همچنین نتایج آزمون همبستگی Pearson نشان داد که بین متغیرهای خستگی بینایی و بارکاری (397/0= r،002/0=p) و خواب آلودگی (295/0= r،024/0=p) همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد.

بهینه سازی سطح روشنایی محل کار و صفحه نمایش با کاهش عوامل خطر خستگی چشمی، بار کاری و خواب آلودگی، بهبود بهداشت روانی را به دنبال دارد. این یافته ها بر اهمیت فراهم کردن شرایط روشنایی مناسب در محل کار به لحاظ کمی و کیفی برای بهبود بهداشت روانی و بهبود زندگی کارگران اداری تاکید می کنند.