رویکردهای بازارمحورانه در آموزش عالی در دهه 90 شمسی

بازاری سازی آموزش عالی مجموعه ای از ساختارها و رویه ها و پراتیک هاست که موجب می شوند نظام دانشگاهی هر چه بیشتر تحت الزامات بازار قرار بگیرد. در این مقاله در آغاز کوشیدیم که ابعاد این بازاری سازی را شرح دهیم و نشان دهیم که در چه سطوحی عمل می کند. سطح مهمی از پراتیک های بازاری سازی دربردارنده ی توجیهات نظری و دانشگاهی ای است که از آن تحت عنوان بازارمحوری یاد کردیم. در این مقاله، این پراتیک های نظری در جهت توجیه بازاری سازی در دانشگاه ایرانی را در چارچوب چند رویکرد مشخص طبقه بندی کردیم: 1) بومی گرایی اسلام گرا 2) بازارمحوری رادیکال 3) بازارمحوری توسعه گرا 4) بازارمحوری مصلحت گرا. رد پای این رویکردها را در آثار چهره های شاخص دانشگاهی پی گرفتیم و نشان دادیم که هر چند مکان سه رویکرد اولی در دانشگاه است اما در بخشی از رویکرد چهارمی حلقه ی واسطی وجود دارد که این رویکردهای دانشگاهی از طریق آن بر ساختار نهاد اجرایی (دولت) و نهادی قانون گذاری (مجلس) اثر می گذارند. این حلقه ی واسط را کسانی پر کرده اند که از آن ها با نام «کارگزار دیوانی» یاد کردیم. از طریق بررسی برخی متون سیاست گذارانه کوشیدیم تاثیر این حلقه ی واسط را توضیح دهیم. در این مقاله از روش اسنادی و فراتحلیل استفاده شده است. درواقع کوشیده ایم نشان دهیم تا چه اندازه رویکردهای بازارمحورانه در میان اظهار نظرهای کارشناسی، پژوهش ها و تحلیل های دانشگاهی و باورها و عقاید رایج در دانشگاه ایرانی ریشه دار و گسترده اند.