برآورد میزان صرفه جویی در مصرف آب در شرایط تشکیل بازار آب و بررسی آثار رفاهی آن : مطالعه موردی: دشت هشتگرد استان البرز

افت سطح آب های زیرزمینی و متعاقب آن، نشست بیش از بیست سانتی‏متری زمین در دشت های استان البرز، در حال حاضر، به یکی از بزرگ‏ترین دغدغه های زیست‏ محیطی استان تبدیل شده و از سوی دیگر، برداشت بیش از حد از منابع آب های زیرزمینی در این استان، طی آینده ‏ای نزدیک، منجر به بروز فاجعه ‏ای بزرگ خواهد شد که به ‏منظور پیشگیری از این اتفاق، اقدام به نصب کنتورهای حجمی در استان شده است. از این ‏رو، رویکرد راه ‏اندازی بازار آب در این شرایط یکی از بهترین اقداماتی است که می تواند مورد توجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر، دشت هشتگرد در استان البرز به عنوان مهم ترین منطقه کشاورزی استان که مصرف ‏کننده 23/87  درصد از منابع آب سطحی و نود درصد از منابع آب ‏های زیرزمینی در بخش کشاورزی است، به ‏منظور بررسی آثار شبیه ‏سازی بازار آب، مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، با استفاده از داده ‏های گردآوری ‏شده در قالب پرسشنامه و همچنین، مراجعه به سازمان های مربوط برای سال های 96-1395، به برآورد الگوی برنامه ‏ریزی ریاضی مثبت (PMP) با رویکرد توابع تولید منطقه ‏ای محصولات کشاورزی و استخراج تابع تقاضا پرداخته شد. بر این اساس، قیمت تعادلی آب در دشت هشتگرد 3394 ریال به ازای هر متر مکعب به ‏دست آمد که به ‏موجب آن، بیش از 28 درصد در مصرف آب صرفه جویی می‏ شود؛ و با اجرای این سیاست، رفاه خریداران آب کاهش و رفاه فروشندگان آب افزایش خواهد یافت. بنابراین، چنانچه هم‏زمان با راه ‏اندازی بازار آب، سیاست ‏هایی مانند افزایش راندمان سامانه های آبیاری نیز اجرا شود، احتمال کاهش کمتر رفاه دور از انتظار نیست.