پیامدهای مثبت و منفی کرونا (COVID-19) بر محیط زیست و منابع طبیعی در دوران همه گیری آن

ویروس کرونا از زمان همه گیری در همه ابعاد زندگی بشری از جمله ابعاد زیست محیطی اثر گذاشته است. مطمئنا اظهار نظرهای قاطع در رابطه با این اثرات، نیازمند داده های بیش تر و طولانی تر در مقیاس های گسترده مکانی دارد. اما از همان روزهای شیوع همه گیری کرونا تا کنون، صحبت در مورد تاثیرات آن بر محیط زیست بسیار بحث برانگیز بوده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثرات مثبت و منفی ویروس کرونا بر محیط زیست و منابع طبیعی می باشد. به منظور انجام این تحقیق از مصاحبه باز یا بدون ساختار و از روش نمونه برداری هدفمند به منظور انتخاب اطلاع رسانان استفاده شد. از طریق آزاد گذاردن اطلاع رسانان، موضوع تاثیر کرونا بر حوزه طبیعت از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و پاسخ دهندگان به هر طریقی که می خواستند در مورد اثرات ویروس کرونا بر محیط زیست و منابع طبیعی نظر دادند. مصاحبه ها به صورت انفرادی و حضوری انجام شد و تمام مکالمات ضبط و سپس پیاده شدند و تعدادی از نظرات نیز به صورت پیام نگار (ایمیل) از اطلاع رسانان جمع آوری شده اند. نتایج نشان داد مهم ترین اثرات مثبت کووید-19 بر محیط زیست و منابع طبیعی شامل تجدیدنظر در رابطه انسان با محیط زیست و تغییر الگوهای بشر، افزایش تعامل اجتماعی، کاهش ترافیک، مسافرت ها، آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت، ترمیم نسبی لایه ازن، کاهش تخریب جنگل و محیط زیست توسط عامه مردم، کاهش فشار به حیات وحش، کاهش آلودگی آب و آلودگی صوتی است. هم چنین مهم ترین اثرات منفی کووید-19 بر منابع طبیعی و محیط زیست شامل افزایش مصرف انرژی (آب، برق و گاز)، افزایش تولید پساب فاضلاب و پسماندهای غذایی، افزایش تولید پسماندهای عفونی و بیمارستانی و رها سازی آن ها در طبیعت، افزایش مصرف محصولات پلاستیکی، لاستیکی و ظروف یک بار مصرف، شستشو و ضدعفونی معابر شهری توسط مواد ضدعفونی کننده و افزایش آلودگی های ناشی از آن، کاهش تفکیک زباله، تشدید فقر و افزایش بیکاری و کاهش حفاظت فیزیکی از جنگل ها است. به طور کلی تاثیر مثبت ویروس کرونا بر منابع طبیعی و محیط زیست غیرقابل انکار و قابل توجه بوده است اما در مقایسه با موارد منجر به تاثیرگذاری بر روی طبیعت و تخریب آن در سالیان طولانی گذشته موقت و کوتاه می باشد. بنابراین، در کنار تلاش های در حال انجام برای مهار و شکست کرونا، باید بر داشتن اقتصادی با ساختار پویا و سالم تاکید کرد و با آگاهی از فرصت ها و تهدیدهای ایجاد شده توسط این ویروس اقدام به آموزش و فرهنگ سازی هدفمند رفتار با محیط زیست و حفاظت از طبیعت نمود.