کاربست «اصل تدرج» در تشریع حجاب شرعی بر اساس ترتیب تاریخی نزول آیات؛ الگوی قرآنی تبلیغ حجاب

بررسی کیفیت تشریع احکام با توجه به ترتیب تاریخی نزول سوره ها و آیات، دریچه ای نو در تحلیل احکام فقهی و الگوی روش تفهیم، تعمیق و تبلیغ آنها در جامعه، فراروی محقق می گشاید. تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به این پرسش است که روند تشریع حکم حجاب شرعی بر اساس ترتیب تاریخی نزول آیات، چگونه بوده و چه الگوی تبلیغی ارایه می دهد. یافته ها نشان می دهد مطابق با ترتیب تاریخی نزول، مهندسی حجاب در قرآن کریم از آیات پوشیدگی تا وجوب حجاب شرعی بر اساس «اصل تدرج» در روانشناسی یادگیری، در چهار سوره و شش مرحله تنظیم شده است. بر اساس ترتیب تاریخی، در سوره های اعراف (سوره 38)، نحل (سوره 70)، احزاب (سوره 90) و نور (سوره 103) به تصریح یا تلویح، پوشیدگی و حجاب مطرح شده است. این مراحل از بیان نیاز فطری بشر به پوشیدگی آغاز شده سپس ابزار تهیه پوشش و زینت های آن و بعد کارکرد طبیعی پوشش که حفظ از گرما و سرما است ذکر می شود. در مرحله چهارم حجاب اختصاصی زنان و دختران پیامبر (ص) و زنان مومنین تشریع می شود و در مرحله پنجم، تشریع حجاب شرعی عمومی صورت می گیرد و آخرین مرحله رخصت به زنان سالخورده است. البته توصیف محاسن زنان بهشتی با پوشیدگی و زی عفیفانه نیز به ترتیب در سوره های طور (سوره 34)، ص (سوره 38)، واقعه (سوره 46)، صافات (سوره 56)، الرحمن  (سوره 97) دیده می شود. با الگوگیری از مدل قرآنی «تدریج در تشریع حجاب شرعی» می توان در ترویج، تعمیق و تبلیغ حکم حجاب شیوه نوین ارایه داد و ابتدا از اندیشه و سپس از ایجاد انگیزه و معرفی نمونه های تراز جهت شکل دهی رفتار و زیست عفیفانه بهره برد.