بررسی نقش مرکزی سیستم دوپامینرژیک در عملکردهای فیزیولوژیکی بدن: آنچه تاکنون می دانیم

سیستم دوپامینرژیک نقش مهمی در تعدیل برخی عملکردهای عصبی مانند کنترل حرکتی، انگیزه، درد، شناخت، رفتار مادری و پاداش دارد. مسیرهای پیام رسانی دوپامینرژیک برای حفظ فرآیندهای فیزیولوژیکی بسیار حائز اهمیت بوده و فعالیت ناهنجار آن ها منجر به بروز برخی اختلالات عصبی می گردد. درک صحیح نوروبیولوژی و مکانیسم های مولکولی زمینه ساز این اختلالات، به توسعه درمان های نوین و بهبود کیفیت زندگی بیماران در سراسر جهان، می انجامد. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی پژوهش های صورت گرفته پیرامون نقش مرکزی سیستم دوپامینرژیک و ابعاد اثرگذاری آن بر عملکردهای فیزیولوژیک مختلف است. در این مطالعه مروری، مقالات مرتبط با موضوع در بازه ی سال های1970 تا 2023 با استفاده از جستجوی هدفمند کلیدواژه های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی معتبر نظیر سیویلیکا،Web of Science ، Scopus، Science Direct، PubMed،Springer ، Google Scholar و Elsevier شناسایی شدند و جهت دستیابی به مطالعات بیشتر از فهرست منابع این مقالات استفاده شد. براساس یافته های حاصل از بررسی این مطالعات، اثرات کاهنده اشتها دوپامین در پرندگان و پستانداران گزارش شده است. ازسوی دیگر، نقش این میانجی عصبی در درک درد و پردازش حافظه مشخص گردیده و در ارتباط با غدد درون ریز نیز تعامل دوپامین با پرولاکتین، استروئیدهای جنسی، هورمون رشد و هورمون های تیروئیدی مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین با بررسی مطالعات متعدد نقش دوپامین در کنترل حرکتی، رفتار مادرانه و پاداش مشخص گردید. درنهایت، براساس مرور تحقیقات گذشته بروز اختلالات عصبی همچون اسکیزوفرنی، پارکینسون، هانتینگتون، اختلال کمبود توجه/بیش فعالی و اعتیاد را میتوان با ناهنجاری در سیستم دوپامینرژیک مرتبط دانست. باوجود انجام تحقیقات گسترده پیرامون نقش سیستم دوپامینرژیک در فعالیت های زیستی، انجام مطالعات بیشتر به منظور شناسایی ابعاد تازه ای از اثرگذاری این سیستم بر عملکردهای مختلف بدن و دستیابی به مسیرهای درمانی نوین پیشنهاد می شود.