دیدگاه های فکری و مبانی مسئولیت مدنی اعمال تحریم

تداوم اعمال تحریم‏ها علیه ایران و آثار زیان‏بار آن بر اشخاص حقیقی و حقوقی متعدد ‏لزوم تعیین دامنه مسئولیت مدنی ناشی از اعمال تحریم را به عنوان یک مسئله مهم مطرح کرده است. روشن شدن این موضوع نیازمند بررسی دیدگاه‏های فکری حاکم بر حدود مشروعیت تحریم و سپس تعیین دامنه مسئولیت مدنی ناشی از اعمال تحریم نامشروع در حقوق داخلی و حقوق بین‏الملل است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه‏ای به بررسی تحلیلی ابعاد یادشده می‏پردازد. نظر به تفاوت مفهومی مبانی مسئولیت مدنی در حقوق داخلی و حقوق بین‏الملل، مسئولیت مدنی ناشی از اعمال تحریم در حقوق داخلی تابع نظریه تقصیر نوعی و در حقوق بین‏الملل تابع نظریه خطر است. اما هر دو نظام داخلی و بین‏الملل دارای این نقطه مشترک اند که نفس ارتکاب عمل ناقض حقوق بین‏الملل را به عنوان یک عنصر نوعی فارغ از عمدی یا غیرعمدی بودن آن عمل موجب تحقق مسئولیت می‏دانند. بدین ترتیب، اعمال تحریم‏‏هایی که وضع یا اثر آن ناقض مقررات بین‏المللی است موجب تحقق مسئولیت مرجع تحریم‏کننده می‏شود.