مقایسه تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های ایرانی و خارجی گلرنگ با استفاده از روش های آماری چند متغیره

پژوهش حاضر به منظور مقایسه تنوع ژنتیکی 158 ژنوتیپ خارجی و ایرانی گلرنگ با شش رقم زراعی گلرنگ ایرانی انجام شد.

آزمایش در قالب طرح آگمنت در سه تکرار طی سال زراعی 97-1396 در ایستگاه تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زهک شهرستان زابل انجام شد.

در تجزیه به مولفه های اصلی، مولفه اول عملکرد دانه و ماده خشک و مولفه دوم فنولوژی نام گرفت. براساس نتایج حاصله از ترسیم نمودار بای پلات ژنوتیپ-های آزمایشی به چهار گروه طبقه بندی شدند. گروه اول شامل ژنوتیپ های دیررس و پابلند، گروه دوم شامل ژنوتیپ هایی با عملکرد دانه و شاخص برداشت زیاد، گروه سوم شامل ژنوتیپ های دیررس با عملکرد دانه کم و گروه چهارم شامل ژنوتیپ های زودرس با عملکرد دانه و شاخص برداشت کم بودند. بیشترین عملکرد دانه را ژنوتیپ شماره 100 با مبدا نامشخص دارا بود (6044 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ های شماره 153 (مکزیک)، 169 (مکزیک)، 134 (کره شمالی)، 122 (لهستان)، 124 (نامشخص)، 130 (نامشخص) و 131 (کره شمالی) عملکرد دانه زیادی داشتند. مقایسه اورتوگونال 20 ژنوتیپ ایرانی در برابر 138 ژنوتیپ خارجی گلرنگ نشان داد که با وجود عدم اختلاف معنی دار از نظر ارتفاع بوته، میانگین عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت در ژنوتیپ های خارجی به طور معنی داری بیشتر از ژنوتیپ های ایرانی بود.

نتایج بررسی تنوع ژنتیکی به وسیله تجزیه های آماری مختلف به خوبی قادر به تفکیک ژنوتیپ های گلرنگ بود و می توان از گروه بندی حاصل از روش های آماری بکار برده شده در این تحقیق در انتخاب ژنوتیپ های والدی مناسب جهت پیشرفت برنامه های به نژادی گلرنگ استفاده نمود.