بررسی روشی مبانی کلامی سیدجمال اسدآبادی

سیدجمال الدین اسدآبادی از شخصیت‎های مهم و تاثیرگذار جهان اسلام در دوران معاصر است. مسئله این مقاله آن است که در سپهر فکری معرفتی سیدجمال و مبانی بینشی، منشی و کنشی  وی،  مبانی و مسائل کلامی از چه رویکرد و روشی برخوردار است زیرا ایشان در علوم اسلامی از جمله فلسفه و کلام  متبحر و توانا بود و توانست در عرضه مسائل کلامی با محوریت اجتماع و بر اساس مقتضیات زمان و مکان گام های آغازین را بردارد و با تبیین صحیح مسائل کلامی و اعتقادی درحل معضلات اجتماعی و برون رفت از انحطاط و عقب ماندگی جامعه اسلامی نقش آفرین و جریان ساز باشد. در این تحقیق با اتکا به آثار به جا مانده از سیدجمال و با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی روشی مبانی کلامی سیدجمال پرداخته شده است. از جمله یافته های این پژوهه درک این معنا است که سیدجمال قلمرو عقل را در عرصه تبیین صحیح‎، اثبات مدلل و دفاع از دین و آموزه های اسلامی، بسیار وسیع می دیده است و رابطه عقل و کلام را دو سویه تعریف میکند. بدان معنا که عقل، مبین مسائل کلامی و علم کلام، مکمل و تعالی بخش عقل می باشد. رویکرد کلی سیدجمال، بیش از آنکه نقلی باشد، عقل گرایانه است و برای عقل منزلت و جایگاه والایی را قائل است، اما همواره قلمرو عقل و محدودیت آن را نیز مد نظر دارد و سعی در طی طریق در مسیر اعتدال دارد و از اصول و چارچوب عقلانیت دینی و فلسفه اسلامی تعدی ننموده است.