ترتیب ادله اثبات دعوا در فقه و حقوق اسلامی

بحث ادله اثبات دعوا یکی از مباحث مهم فقهی و حقوقی است که مباحث مختلف آن در فقه و حقوق مطرح شده است. با توجه به اینکه دلایل اثبات دعوا میزان و مبنای صدور حکم قاضی را در رسیدگی به پرونده های قضایی تشکیل می دهد، تشخیص ارزش اثباتی دلایل و اینکه ادله اثبات تا چه اندازه می توانند واقع را برای قاضی نشان دهد اهمیت زیادی پیدا می کند. درباره ترتیب ادله بر مبنای ارزش اثباتی آن باید گفت که توجه و نحوه نگاه ما به ماهیت هریک از دلایل اثبات اهمیت زیادی دارد. دراین باره اندیشمندان مباحثی زیادی مطرح کرده اند که در جایش بحث شده است. در این مقاله تلاش شده است با در نظر گرفتن ماهیت هریک از ادله اثبات دعوا مراتب و درجه ارزش اثباتی آن به صورت نوعی و کلی بیان شود که درنهایت می توان گفت سلسله مراتب ادله اثبات دعوا و درجه بندی آن از حیث ارزش اثباتی و کاشفیت از واقع نزد مقام قضایی به صورت ذیل است: 1. علم قاضی؛ 2. اقرار؛ 3. سند کتبی؛ 4. شهادت؛ 5. کارشناسی؛ 6. امارات قضائی؛ 7. امارت قانونی؛ 8. سوگند.