گزارش نژاد جدیدی از Plasmopara halstedii عامل بیماری سفیدک کرکی آفتابگردان از ایران

سفیدک کرکی از مهمترین بیماری های آفتابگردان در ایران به شمار می آید. به منظور شناسایی نژادهای فیزیولوژیک قارچ عامل بیماری و تعیین پراکنش آنها 253 نمونه آلوده میزبان با علائم بارز بیماری از 100 منطقه کشت آفتابگردان در طول سالهای 1374 الی 1376 جمع آوری شد. این مناطق در استانهای گلستان، مازندران، آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، همدان، لرستان، کردستان، کرمانشاه، مرکزی و تهران قرار داشتند. از نمونه های اسپورزا بعد از انتقال به آزمایشگاه بلافاصله سوسپانسیون زئوسپورانژیوم تهیه و روی رقم حساس رکورد مایه زنی، تکثیر و نگهداری شدند. نمونه هایی که به علت عدم وجود رطوبت کافی و دمای مناسب در منطقه کشت، اسپورزایی نداشتند ابتدا تحریک به اسپورزایی شده، سپس مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت 101 جدایه از 57 منطقه کشور برای تعیین نژاد با استفاده از لاینهای افتراقی دریافتی از کشورهای کانادا (HA-300, RHA-266, RHA-274, DM-2, DM-3, RHA-325, RHA-340) و فرانسه (HA-335 و HA-R5)انتخاب شدند. برای این منظور گیاهچه های سه روزه این لاین ها با سوسپانسیون زئوسپورانژیوم (20 هزار زئوسپورانژ در هر میلی لیتر) با روش غوطه ورسازی کامل گیاهچه (whole seedling immersion=WSI) به مدت سه ساعت مایه زنی گردیده، سپس به گلدانهای حاوی مخلوط ماسه و پرلیت منتقل شدند. واکنش لاین های افتراقی پس از گذشت دو هفته بر اساس اسپورزایی یا عدم اسپورزایی قارچ روی کوتیلدون ها و برگ های اصلی یادداشت برداری شد. بر اساس نتایج بدست آمده، اکثر جدایه ها عکس العمل مشابهی روی ارقام افتراقی نشان دادند که حکایت از وجود یک نژاد غالب در بیشتر مناطق نمونه برداری داشت. این نژاد با نژادهای شناخته شده دنیا (Gulya et al. 1998) متفاوت بوده و برای اولین بار از ایران گزارش می شود. بعلاوه احتمال وجود دو پاتوتیپ دیگر، یکی با فراوانی پایین در بیشتر مناطق و دیگری منحصرا در سه منطقه آلوده تشخیص داده شدند. تعیین طبیعت دقیق این پاتوتیپ های احتمالی به مطالعات بیشتری نیاز دارد.