مقایسه دو موتاژن تضعیف شده شیمیایی میتومایسین C و فیزیکی UV (اشعه فرابنفش) از نظر میزان تاثیر بر ژنوم در سلولهای لنفوسیتی

بحرانی ترین تاثیر عوامل موتاژن بر ساختار ژنومی انسان، زمینه سازی برخی از ناهنجاری ها و اختلالات با پیش زمینه ژنتیکی است. میتومایسین C و UV (اشعه فرابنفش) دو موتاژنی هستند که در مراکز بهداشتی و درمانی کاربرد وسیعی دارند، اما میزان تاثیرات و شدت و حدت آنها بر ژنوم سلول های طبیعی نامعلوم است. لذا در این مطالعه دو نوع موتاژن فوق، که بر اساس شاخص میتوزی تضعیف شده بودند، از نظر میزان تاثیر ناپایداری ژنومی مقایسه گردید تا اهمیت موتاژن های ضعیف فیزیکی یا شیمیایی، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
به این منظور، تعداد 105 لنفوسیت خون محیطی جداسازی شده با فایکول، در فلاسک های T25 حاوی 5 ml محیط کشت کامل F12و (20-15 درصد FCS) و میتوژن T لنفوسیت PHA (فیتوهماگلوتنین) و در حضور (Bromo deoxy Uridine) BrdU کشت داده شد. به صورتی که سه نمونه از فلاسک های سلولی، دارای غلظت های تضعیف شده 3 ng/ml،6 ng/ml و ng/ml 9از میتومایسین C بوده و دو نمونه دیگر از آنها، در فاصله 20 cm از لامپ UV (شدت فرابنفش C،Lux (420 به طور مجزا و در دو زمان 3و 5 دقیقه، تحت پرتوتابی قرارگرفته، به همراه همان تعداد سلول لنفوسیتی به عنوان شاهد، در دمای 37?C انکوبه گردید. با برداشت سلول های متافازی بعد از 72 ساعت از زمان کشت و رنگ آمیزی آنها با روش(Sister Chromatid Exchange) SCE، میانگین درصد تعداد تعویض های کروماتید خواهری در کروموزوم های پلاک های متافازی حاصل، مورد ارزیابی قرار گرفت.
مطالعه سلول های تیمار شده با هر دو موتاژن تضعیف شده و نمونه شاهد از نظر SCE، نشان داد که درصد تبادلات کروماتید خواهری در سلول های تیمار شده با (Mitomycin C) MMC با غلظت های3 ng/ml، 6 ng/ml6 و 9 ng/ml به ترتیب 43/5، 7.1 و 8.13 درصد بوده و در سلول های در معرضUV، به مدت 3 و 5 دقیقه به ترتیب 34/4 و 8/6 درصد می باشد، در حالی که این میزان در سلول های شاهد 35/3 درصد تعیین گردید. آنالیز آماری نتایج حاصل، معنی دار بودن تمامی داده ها را نشان داده است (p<0.001).
نتایج بدست آمده نشان می دهد که هر دو موتاژن شیمیایی و فیزیکی تضعیف شده، موجب ناپایداری ژنومی گردیده است و از این نظر اختلاف فاحشی بین دو نوع موتاژن شیمیایی یا فیزیکی وجود ندارد. اما MMC که به عنوان یک دارو با دوزهای بالاتر از مقادیر فوق جهت شیمی درمانی بیماران سرطانی استفاده می شود، قادر به تاثیر بر سلول های سالم غیر توموری بوده و زمینه را برای جهش های احتمالی فراهم می سازد. زمان اندک تابش دهی UV نیز مانع از تاثیرات این نوع موتاژن نگردیده است و با توجه به احتمال حضور این نوع پرتو در جو، به خاطر تحلیل تدریجی لایه ازن، برای سلامتی بشر در آینده یک تهدید جدی تلقی می شود. مطالعه حاضر اهمیت موتاژن های محیطی ضعیف را نشان داده و مقادیری را که بتوان برای تقلیل اثرات MMC و UV در سلول های سالم استفاده کرد، مشخص می نماید.