ساخت مقیاس تجربه معنوی دانشجویان

پژوهشگران درصدد تهیه ابزاری معتبر جهت سنجش و اندازه گیری تجربیات معنوی، مذهبی و عرفانی جوانان بودند. اندازه گیری تجربیات معنوی، امکان بررسی ارتباط بین معنایابی، سلامت روان و تجربیات معنوی را در گروه های مختلف بویژه جوانان فراهم می سازد. با داشتن چنین مقیاسی امکان بررسی اثرات مداخله های درمانی برای افزایش و تسهیل تجربیات معنوی فراهم می گردد. پژوهشگران پس از مطالعه آثار صاحب نظران در عرفان اسلامی و غربی از قبیل آثار جلال الدین رومی، محی الدین ابن عربی، رادلف اتو، و مطالعه آیات و احادیث و بررسی تفاسیر عرفانی، و آثار روانشناسانی مانند یونگ، جیمز، اریش فروم، و ویکتور فرانکل، به تهیه چارچوب نظری در مورد تجارب معنوی دست یافتند. پس از این کوشش های اولیه، مصاحبه های ساختاری با دانشجویان و استفاده از پرسشنامه های موجود درباره معنویت برای تهیه نسخه اول پرسشنامه با 102 ماده، اقدام به عمل آمد. این مقیاس بر روی 331 نفر از دانشجویان دوره کاردانی و کارشناسی (155 پسر و 176 دختر) اجرا گردید. ابتدا برای تعیین اعتبار درونی و یا توان تمیز سوال ها از دو روش ضریب همبستگی هر سوال با نمره کل مقوله و تقسیم افراد به دو گروه 27 درصد بالا و پایین و مقایسه آنها در پاسخدهی به هر سوال استفاده شد. بر این اساس تعداد 27 سوال، نامناسب تشخیص داده شد و حذف گردید. سپس تحلیل عوامل بر روی 75 ماده مقیاس اجرا شد. در تحلیل عاملی اولیه، 19 عامل با ارزش ویژه بالاتر از 1 بدست آمد. اما بر اساس ارزش ویژه بالاتر از 2 ونمودار شیب دار، 6 عامل انتخاب شدند و تحلیل عوامل بعدی با محدود شدن به این 6 عامل، صورت گرفت. بر اساس محتوای ماده های مربوط، 6 عامل به این صورت نام گذاری شدند: "احساس رضایت و معنایابی"، "تاثیر ارتباط با خدا در زندگی"، "شکوفایی و فعالیت معنوی"، "تجارب متعالی عرفانی "، "تجارب سلبی"، و "فعالیت های اجتماعی مذهبی".