اثر استرس روانی مزمن بر متابولیسم کربوهیدرات در موش صحرایی

مطالعات متعدد اثرات مهم استرس بر متابولیسم کربوهیدرات را نشان داده اند. شواهدی مبنی بر اثر استرس در القا دیابت نوع 1 و 2 وجود دارند، با این حال تاثیر استرس روانی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در تحقیق حاضر نقش استرس روانی بر متابولیسم کربوهیدرات در موش صحرایی نر بررسی شده است.

حیوانات به دو گروه مساوی کنترل و آزمون (هر گروه 8 سر) تقسیم شدند. در روزهای اول، پانزدهم و سی ام آزمایش، از دم حیوانات ناشتا خونگیری به عمل آمد، سپس تست تحمل گلوکز خوراکی در این حیوانات انجام شد. استرسورهای محدود کننده مختلف روزانه دو بار در حیوانات گروه آزمون استفاده می شد. گلوکز با روش گلوکز اکسیداز، انسولین با استفاده از کیت RIA (رادیو ایمنواسی)، انسولین و کورتیکوسترون با استفاده از کیت RIA کورتیکوسترون Rat اندازه گیری شدند.

گلوکز ناشتای پلاسما در روز پانزدهم در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل و نسبت به روز اول در گروه آزمون افزایش معنی داری داشت. همچنین افزایش معنی دار گلوکز پلاسما 15 و 60 دقیقه پس از انجام تست تحمل گلوکز خوراکی در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل در روزهای پانزدهم و سی ام مکنترله شد. غلظت انسولین ناشتای پلاسما در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل در روزهای پانزدهم و سی ام کاهش معنی داری را نشان داد. 15 و 60 دقیقه پس از انجام تست تحمل گلوکز خوراکی انسولین پلاسما در گروه آزمون بطور معنی داری در مقایسه با گروه کنترل در روز پانزدهم کاهش یافت. غلظت کورتیکوسترون ناشتای پلاسما در روز پانزدهم در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل و همچنین نسبت به روز اول در گروه آزمون افزایش معنی داری را نشان داد. در گروه آزمون غلظت کورتیکوسترون پلاسما بلافاصله پس از اعمال استرس تنها در روز اول بطور معنی داری نسبت به قبل از اعمال استرس افزایش یافت.

از نتایح تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت که استرس روانی مزمن نیز می تواند در متابولیسم گلوکز اختلال ایجاد نماید و این اثر ممکن است ناشی از تغییر در میزان ترشح انسولین و یا کورتیکوسترون باشد. با این وجود نقش سایر هورمون های استرسی نیز در این زمینه می بایست مورد توجه قرار گیرد.