بررسی امکان تعیین جهت بادهای فرساینده با استفاده از ردیابی طوفانها در تصاویر ماهواره ای

بادهای 120 روزه دشت سیستان جز سهمناک ترین بادها در ایران و جهان هستند. به رغم وجود مشکل فرسایش بادی در این دشت، قرار گرفتن آن در پایاب هیرمند و در کنار هامونها، امکان سکونت جمع کثیری از مردم را فراهم آورده است. تمرکز زیاد جمعیت این ناحیه در مقایسه با سایر مناطق تحت سیطره فرسایش بادی ایران، مطالعات عمیق تر و بیشتری را در این مورد ضروری می نماید. یکی از اولین اقدامات در برنامه ریزی برای مهار فرسایش بادی، تعیین جهت بادهای فرساینده است. این کار از طریق تحلیل باد در ایستگاه های هواشناسی، مشاهدات صحرایی و استفاده از عکسهای هوایی از گذشته معمول می باشد. با پیشرفتهای بوجود آمده در فناوری سنجش از دور، امکان استفاده از تصاویر ماهواره ای نیز در این عرصه فراهم شده است. استفاده از تصاویر ماهواره ای با قدرت تفکیک بالا برای تعیین جهت عوارض ماسه ای با فنونی مشابه تفسیر عکسهای هوایی امکانپذیر می باشد. لیکن یکی از مزایای ماهواره MODIS که کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ تعدد تصاویر و امکان استفاده از آن برای ردیابی مسیر طوفانها است. در این پژوهش مسیر طوفانها با استفاده از 4 تصویر MODIS مربوط به خرداد تا مرداد سال 1380 شمسی تعیین گردید و با جهت بادهای فرساینده بدست آمده از مشاهدات صحرایی در 17 نقطه و تحلیل بادهای ایستگاه سینوپتیک زابل مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که بطور کلی هماهنگی خوبی بین جهت طوفانها در تصاویر ماهواره ای و مقادیر مشاهده ای وجود دارد. با این همه، انحرافی بین 10 تا 31 درجه با واقعیت سطح زمین در نقاط بسیار نزدیک به روستاها و مزارع دیده شد که نشان دهنده تاثیر وجود ساختمانها، بادشکنها و سایر موانع بر انحراف جهت عمومی بادها است. تفاوت 5 تا 23 درجه ای جهت باد روی تصاویر ماهواره ای بیانگر وجود تغییرات مختصر جهت وزش رویدادهای مختلف است که استفاده از چند تصویر را ضروری می نماید.