بررسی چند شکلی پروتئین های خون و صفات مورفولژیک مرغان بومی ایران

در این پژوهش چند شکلی (Polymorphism) تعدادی از پروتئین های آنزیمی و غیرآنزیمی پلاسما و گلبول قرمز خون و تنوع صفات مورفولوژیک مرغان بومی عمومی، گردن لخت، لاری، مرندی سفید، مرندی سیاه، و نژاد نیوهمشایر بررسی شدند، تا علاوه بر تنوع چند شکلی پروتئین ها، ایزوزایم ها (Isozymes) و صفات مورفولوژیک، تغییرات فراوانی فنوتیپ ها و ژن های این پروتئین ها (آنزیمی و غیرآنزیمی) و صفات مورفولوژیک برآورد گردد. نمونه ها از مرغان موجود در بخش تحقیقات طیور موسسه تحقیقات علوم دامی به طور تصادفی انتخاب و صفات مورفولوژیک؛ شکل تاج (لوکوس های P, R)، رنگ لاله های گوش (Earlobe)، رنگ پر (لوکوس هایS, I, E, B) و رنگ ساق پا (لوکوس های Id) ثبت گردیدند. نمونه های خون جمع آوری و با استفاده از ژل نشاسته و یا پلی آکریلامید برای آنزیم های آلکالین فسفاتاز-1 (Akp-1)، آلکالین فسفاتاز-(Akp-2)2، آمیلاز (Amy-1)، استراز-1 (Es-1)، استراز-8 (Es-8) و استراز– دی (Es-D) و پروتئین های آلبومین (AIb)، پیش آلبومین (Pa-1)، فراآلبومین (Pas)، ترانسفرین (Tf) و هموگلوبین-1 (Hb-1) الکتروفورز شدند. فراوانی فنوتیپ ها و ژن های 11 لوکوس پروتئین های مزبور و هفت لوکوس صفات موروفولوژیک برآورد گردیدند. در بین 18 لوکوس بررسی شده، فقط لوکوس آلبومین در همه گروه ها یک شکلی بود و Es-D برای اولین بار درمرغ، در جمعیت مرندی سفید به صورت چند شکلی مشاهده شد. فراوانی فنوتیپ ها و ژن ها بین گروه های مختلف نیز مقایسه شدند. در سیستم Akp-1 تعداد نوار F نسبت بهS بسیارکم بود. گردن لخت با داشتن 9.2% نوار از نوع F کمترین تعداد را نشان داد. جمعیت های لاری، نیوهمشایر و مرندی سفید هر یک با داشتن 1، 2 و 9(+) تنها نشان دهندگان این نوار بودند. در سیستم Amy-1 فنوتیپ CC اصلا مشاهده نگردید و فنوتیپ های AC و Aa به تعداد بسیار اندکی در گردن لخت، لاری و مرندی ظاهر گشتند، در حالیکه فراوانی فنوتیپ BB و AB در همه گروه ها، نسبت به سایر فنوتیپ ها در حد نسبتا بالا دیده شد. در سیستم Es-1 فراوانی نوع BB در همه گروه ها نسبت به سایر انواع فنوتیپ نسبتا بالا بود. مرندی سفید از نظر داشتن انواع فنوتیپ نسبت به سایر گروه ها تنوع بیشتری نشان داد. فنوتیپ BB، در Es-8 با فراوانی زیاد در همه گروه ها دیده شد. در حالی که فنوتیپ AA به تعداد بسیار اندک فقط در مرندی سفید مشاهده گردید. همه افراد گروه های عمومی، گردن لخت و نیوهمشایر برای سیستم Pas از نوع فنوتیپ AA بودند، ولی بقیه گروه ها تعداد کمی فنوتیپ aa را نشان دادند. در سیستم AA, Pa-1 بیشترین فنوتیپ را در گروه های مختلف نشان داد. در صورتی که فنوتیپ BB به تعداد اندکی فقط در گروه مرندی سفید دیده شد. ترانسفرین BB در مرغان بومی ایران و نیوهمشایر پردومینانت شناخته شد. تعداد کمی از ترانسفرین AB و AA فقط در گردن لخت دیده شد. هر دو سویه مرندی نیز تعداد بسیار کمی از فنوتیپ BC را نشان دادند. در سیستم Hb-1، فنوتیپ AB بیشترین فراوانی را در گروه های مختلف نشان داد و فنوتیپ AA اصلا مشاهده نگردید و BB نیز در تعداد بسیار اندکی پدیدار شد. فروانی آلل های، Es-Es-1B8B و akp در همه گروه ها در حد بسیار بالا بود. در حالی که اختلاف فراوانی آلل های مربوط به لوکوس های، Akp-2, Es-1, Es-8 و تا حدودی Amy-1، در بعضی از گروه ها چشم گیر به نظر می رسید، اختلاف فراوانی آلل های لوکوس Hb-1 تقریبا ناچیز بود. آلل های Pas,Akp-20, Tf8 با فراوانی 1 در برخی از جمعیت ها تثبیت شدند. فراوانی آلل های Es-1A و Akp در گروه های لخت و لاری و فراوانی آلل Amy-1C در کلیه گروه ها بسیار پایین بود. آلل چهارم استراز -1 یعنی (Es-1)D با فراوانی بسیار کم در دو جمعیت لاری و مرندی سفید مشاهده گردید. شکل تاج در همه گروه ها ساده بود، فقط تعداد اندکی از انواع گلسرخی و نخودی در گروه عمومی دیده شد.در خصوص لوکوس های کنترل کننده رنگ پر، آلل B با فراوانی 0.1366 فقط در عمومی دیده شد. و آلل S نیز در دو گروه عمومی و گردن لخت مشاهده گردید. فراوانی آلل Id در حد بالا بود. لاله های گوش قرمز رنگ فراوانی بالایی را نسبت به رنگ سفید نشان داد. از اطلاعات حاصل چنین نتیجه گرفته شد که تنوع صفات ظاهری و چند شکلی پروتئین های مورد مطالعه در جمعیت های بررسی شده نسبتا بالا می باشد و اصولا مرغان بومی ایران همانند دیگر جمعیت های بومی آسیای فاقد آلل های S, I, E, B بوده و وجود این نوع آلل ها در جمعیت های کنونی، ناشی از ورود مرغان اصلاح شده خارجی و تلاقی آنها با نژادهای بومی می باشد.