اثرات طرح پخش سیلاب بر نفوذ پذیری و حاصلخیزی خاک

کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک یک معضل عظیم و بحرانی می باشد. در حال حاضر این مشکل به شکلهای گوناگونی این مناطق را تهدید می کند. راه های مختلفی جهت مبارزه با این معضل وجود دارد که کشورهای درگیر به روش های مختلف و با مدیریت های گوناگون با آن برخورد می کنند. در حال حاضر برای استحصال آب با اهداف مورد نظر در ایران از روش های مختلفی استفاده می شود. یکی از این روش ها بهره برداری از سیلابها با استفاده از روش پخش سیلاب بر آبخوانها است. که مراحل تحقیقات تکمیلی و پایش عملکردهای آن در زمینه های مختلف در دست انجام می باشد. این طرح با هدف جمع آوری آب، کاهش فرسایش خاک و بهتر کردن پوشش گیاهی و با نگرشی چند منظوره به اجرا گذاشته شد. علیرغم گذشت شش سال از اجرای این طرح تاکنون هیچگونه ارزیابی مدون و سیستماتیکی برای بررسی دقیق اثرگذاری سیستم بر روی عاملهای اکولوژیکی انجام نشده است. این تحقیق در جهت رسیدن به بخشی از اهداف در زمینه ارزیابی اثرات اجرای طرح پخش سیلاب بر آبخوان آب باریک بم بر روی خصوصیات خاک و با تاکید بر حاصلخیزی خاک پیشنهاد و با تکیه بر استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از تصاویر ماهواره ای به مرحله اجرا گذاشته شد. محدوده پخش سیلاب آب باریک در حاشیه کویر لوت در واریزه های حاصل از سلسله جبال بارز قرار دارد. برای انجام این تحقیق نمونه برداری خاک جهت اندازه گیری ازت، فسفر، پتاسیم، pH، کربن آلی و EC همراه با اندازه گیری عمق رسوب منتقل شده و نفوذپذیری در محدوده پخش سیلاب در عرصه شاهد در اطراف این محدوده انجام گردید. نتایج نشان می دهد که عمق رسوب، نفوذپذیری، فسفر و کربن آلی در حد معنی داری افزایش یافته اند. در فواصل بین خاکریزها نیز تغییرات معنی داری در میزان هر کدام از این عوامل دیده می شود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان می دهد که وضعیت خاک در مجموع بهتر شده است. این وضعیت شامل افزایش حاصلخیزی خاک و بهتر شدن بافت خاک در اثر رسوب گذاری در بهبود نگهداشت رطوبت می باشد.