تحلیلی بر شیوه های حسابداری و حسابرسی در بین النهرین و ایران از اواخر هزاره ی چهارم قبل از میلاد تا پایان دوره هخامنشی

استفاده از مفاهیم علم حساب که امروزه شیوه ی تکامل یافته ی آن در علم حسابداری تبلور یافته است، با تمدن بشر همزاد می باشد که در گذر زمان به فراخور توسعه ی جوامع و افزایش مبادلات بازرگانی گسترش یافته است. در تمدن های کهن به دلیل حکمرانی مطلق دولت بر قسمت اعظم ثروت جامعه و تصدی گری در حوزه های نظامی، اجتماعی و اقتصادی نیاز به استفاده از شیوه هایی جهت کنترل های مالی ضروری به نظر می رسیده است.
بررسی ها نشان دهنده ی این واقعیت است که در اعصار کهن به فراخور گستردگی حکومت ها شاهد استفاده از روش های حیرت انگیز مالی بوده ایم که در این مقاله شیوه ی شمارش، اسناد معبد اوروک و لوح آمارسین مورد مطالعه قرار گرفته و سپس، سنگ نوشته ی حمورابی به عنوان سندی تاریخی بررسی شده است، پس از آن داده های مربوط به تمدن عیلامی مطالعه گردیده و در نهایت، به شیوه های حسابرسی در عصر هخامنشیان پرداخته ایم.
نتایج این مقاله نشان داده که برخلاف تصور فعلی که ظهور علم حسابداری را مربوط به دوره ی صنعتی شدن می دانند، از دوران باستان شاهد استفاده از روش های پیچیده ی مالی بوده ایم. حسابداری دولتی، حسابرسی، نمونه گیری، ارائه ی گزارش های مالی وشبه صورت های مالی نمونه هایی از واقعیت های تاریخی این علم می باشند.