میزان شیوع کیست های فکی (کیست ها و تومورهای ادنتوژنیک و ضایعات مزانشیمی) و ارتباط یافته های کلینیکی، رادیولوژیکی و پاتولوژیکی آنها با یکدیگر

کیست های فکی، ضایعات ناشایعی می باشند که گاهی رفتار تهاجمی داشته و به اندازه بزرگی می رسند. برای تشخیص قطعی، داشتن اطلاعات کلینیکی، رادیولوژیکی و نمای پاتولوژیکی ضروری است. به علت مشابهت فراوان شرح حال، علایم بالینی و نمای رادیولوژیکی، تمایز آنها بر اساس هریک از این یافته ها، به تنهایی غیرممکن است. در ایران اطلاعات قابل توجهی درباره شیوع نسبی کیست های فکی موجود نیست. هدف این مطالعه تعیین وفور این ضایعات و ارتباط یافته های کلینیکی، رادیولوژیکی و پاتولوژیکی با یکدیگر در نمونه بیماران مراجعه کننده به بیمارستان حضرت فاطمه زهرا(س) ومقایسه یافته ها با نتایج سایر بررسی ها می باشد.
این مطالعه از نوع بررسی توصیفی است و از روش آسان برای نمونه گیری استفاده شد. نتایج با نرم افزار (version 10)SPSS آنالیز شدند. فایل پاتولوژی بخش آسیب شناسی بیمارستان حضرت فاطمه زهرا(س) بین سالهای 82-1372 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات کلینیکی بیمارانی که نمونه آنها تحت عنوان کیست فکی به بخش پاتولوژی فرستاده شده بود، لیست گردید. لامهای H&E(Haemotoxylin and eosin) مربوطه، مورد بازبینی قرار گرفتند و ثبت یافته ها بر اساس آخرین تقسیم بندی WHO در این زمینه انجام شد.
از بین 64 مورد کیست فکی، 5/62% مرد بودند و ترتیب شیوع به شرح ذیل بود: املوبلاستوما(4/34%)، Dentigerous cyst(20%)، ادنتوژنیک کراتوکیست(2/17%)، رادیکولار کیست(9/10%)، گرانولومای سلول ژانت(8/7%)، کیست انوریسمال استخوان و میگزومای ادنتوژنیک(هر کدام 1/3%) و ادنتومای املوبلاستیک و فیبرومای املوبلاستیک(هر کدام یک مورد: 6/1%). املوبلاستوما در مردها، شایع تر(59%)و ناحیه درگیری، بیش تر قسمت خلفی مندیبول بود. Dentigerous cyst در 3/92% موارد، مردها را مبتلا نموده و محدوده سنی آن، 55-8 سال بود و ناحیه مولار مندیبول، شایع ترین ناحیه درگیری بود. ادنتوژنیک کراتوکیست درمردها، شایع تر(90%)و ناحیه خلفی تنه مندیبول، اصلی ترین محل درگیری بود و در بین دهه اول تا هشتم زندگی دیده شد. کیست رادیکولر در 57% موارد، زنان را مبتلا نموده بود و در قسمت دندان های قدامی یا خلفی مندیبول در دهه چهارم زندگی ایجاد شده بود. گرانولومای ژانت سل در اکثریت موارد در قسمت قدامی نسبت به ناحیه مولار مندیبول دیده شد که در خانم ها، شایع تر(60%) بود و بیش تر در دهه سوم زندگی دیده شد.
بیش از 80% کیست های فکی در این مطالعه را ضایعات تهاجمی تشکیل می دادند(املوبلاستوما، Dentigerous cyst، کراتوکیست، ژانت سل گرانولوما و ادنتوژنیک میگزوما که در گروه کیست ها و تومورهای ادنتوژنیک و ضایعات مزانشیمی قرار می گیرند)؛ لذا این یافته دلالت بر شیوع بیش تر ضایعات تهاجمی نسبت به مطالعات مشابه دارد. بررسی حاضر بیانگر نیاز مبرم تشخیص دقیق و بموقع نوع کیست فکی به منظور شروع روش صحیح درمان(جراحی)، پیشگیری از عود و جلوگیری از تخریب وسیع بافتی می باشد.