بازنگری به رویکرد کاربردمداری در کتابخانه های تخصصی

آنچه در رابطه با استاندارد کردن کتابخانه ها انجام می شود، عمدتا به خدمات فنی، فضای فیزیکی و تجهیزات، و محتوای اطلاعاتی (مجموعه) مربوط می شود. اما با توجه به این که بسیاری از حرفه مندان و صاحب نظران این حرفه، رویکرد کاربردمداری را در ارایه خدمات کتابخانه ای به ماموریت مداری و مجموعه مداری ترجیح می دهند، این شیوه نگاه به استانداردسازی، با رویکرد کاربر مدارانه همخوانی ندارد. به بیان دیگر، با وجود ادعای پایبندی به کاربرمداری، عملا از این شیوه در جهت ماموریت مداری و مجموعه مداری استفاده می شود. این مساله در کتابخانه های تخصصی اهمیتی افزون تر می یابد، زیرا قرار است نتیجه فعالیت این دسته از کتابخانه ها در قالب محصول پژوهش، تجسم یابد و به تولید دانش جدید منجر شود. آموزش کاربران و سوق دادن آنان در جهت تحصیل سواد اطلاعاتی مطابق با حدود هر چه بالاتری از استانداردها، موجب می شود کتابخانه ها در نیل به اهداف خود و تحقق واقعی رویکرد کاربر مدارانه موفق شوند؛ بویژه آنکه تعاریف جدید سواد اطلاعاتی در آموزشهای کتابخانه ای ریشه داشته و کتابخانه های تخصصی باید با توجه به شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور بیش و پیش از استاندارد کردن خدمات فنی تجهیزات و فضای کتابخانه؛ به آموزش سواد اطلاعاتی بر مبنای استانداردها به کاربران خود بپردازند تا بدین ترتیب ضمن استقلال بخشیدن به آنان در کسب اطلاعات و دانش افزایی، موجب کارآمدی بیشتر خدمات کتابخانه های تخصصی گردند. بر این مبنا، کتابخانه ها باید در درجه اول به ارزیابی کاربران خود بر مبنای استانداردهای سواد اطلاعاتی و در وهله دوم به طراحی و اجرای برنامه های آموزشی بر مبنای این ارزیابی با هدف ارتقای سطح سواد اطلاعاتی، بپردازند.