بررسی اثر کوتاه مدت و بلند مدت آموزش حل خلاق مسائل بر فرایند مسئله یابی، حل مسئله و کاربرد راه حل آن

یکی از مهم ترین هدف های آموزش حل خلاق مسائل، نحوه ی مواجهه با مسئله و یافتن راه حل های غیر معمول برای آن است. برای رسیدن به این هدف، سعی بر این بوده که در یک مطالعه یک ساله، اثر آموزش حل خلاق مسائل به طور تجربی بر فرایند مسئله یابی، حل مسئله و کاربرد راه حل آن با استفاده از یک روش تقریبا جدید به نام نوشتار ذهنی (Brainwriting) مورد ارزیابی قرار گیرد. این روش مانند روش بارش مغزی است با این تفاوت که ایده های تولید شده توسط افراد به صورت کتبی جمع آوری می شود و در نتیجه اشکالات مترتب بر روش بارش مغزی را تا حدود زیادی برطرف می کند.
در پژوهش حاضر 50 دانش آموز پسر سال دوم دبیرستان مدارس دولتی عادی شهر تهران که در رشته ی ریاضی تحصیل می کردند به روش تصادفی خوشه ایانتخاب شده و نیز به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای گزین شدند. ابزارهای مورد استفاده شامل سه آزمون: نگرش های اندیشه پردازانه بسادور، خلاقیت عابدی، نوشتار ذهنی و یک برنامه آموزش حل خلاق مسائل بود. در این پژوهش از طرح تجربی گروه آزمایش و گواه استفاده گردید. با توجه به طرح مذکور، در طول سه جلسه ی دو ساعته به گروه آزمایش، حل خلاق مسائل به شیوه ی نوشتار ذهنی آموزش داده شد ولی به گروه گوه در همین مدت زمان، برنامه ای غیر از آموزش حل خلاق مسائل ارائه گردید. بلافاصله بعد از پایان برنامه آموزشی، آزمون خلاقیت و آزمون نوشتار ذهنی از هر دو گروه به عمل آمد. نتایج به دست آمده از مطالعه کوتاه مدت نشان داد که آموزش حل خلاق مسائل تاثیر معنی داری بر فرایند مسئله یابی، حل مسئله و کاربرد راه حل آن(P<%5) داشته است. برای بررسی اثر بلند مدت آموزش، بعد از گذشت حدود یک سال، دوباره همان آزمون ها از هر دو گروه به عمل آمد. در ارزیابی اثر طولانی مدت آموزش، مهم ترین نتیجه این بود که آزمودنی های گروه آزمایش، در آزمون خلاقیت که نگرش به شاخص های عمده ی تفکر خلاق را ارزیابی می کند، به طور معنی داری نمرات بالاتری نسبت به گروه گواه کسب کردند ولی در متغیرهای مربوط به حل خلاق مسائل فقط در تعداد کل ایده ها تفاوت، نزدیک به معنی داری بود. در پایان متذکر می شود که یافته های این پژوهش، هم در چارچوب نظریه های تفکر خلاق و هم در الگوهای نوین حل مسائل مورد بخث و بررسی قرار می گیرد.