بررسی میزان مخاطره عوارض اندوکرین بیماری تالاسمی ماژور شهرستان شیراز در مدل کاکس

تالاسمی ماژور شایع ترین کم خونی ارثی در دنیا و ایران است که درمان آن به تزریق منظم خون نیاز دارد. تزریق مکرر خون به بیماران موجب افزایش آهن ورودی به بدن شده و در صورت عدم تزریق منظم دسفرال باعث عوارض متعددی از قبیل عوارض قلبی،اختلالات غدد اندوکرین و عفونت هایی مثل ایدز و هپاتیت می گردد. هدف از این مطالعه بررسی میزان مخاطره عوارض اندوکرین و عوامل مرتبط با آن در مدل کاکس بود.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی تعداد 806 بیمار تالاسمی ما‍ژور مراجعه کننده به بخش کولیز بیمارستان شهید دستغیب شیراز به روش سرشماری با استفاده از یک پرسشنامه ساختاریافته در سال 84-1385 مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر تعیین زمان بروز عوارض، مشخصات دموگرافیک، زمان شروع و نوع خون دریافتی و زمان شروع و نحوه دریافت دسفرال نیز ثبت گردید. عوارض توسط پزشکان متخصص در مرکز تشخیص داده می شد. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی (مخاطره تناسبی و فاصله اطمینان میزان مخاطره در مدل کاکس) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
دامنه سنی بیماران مورد مطالعه1 تا 43 سال و میانگین سنی آنها6.82 ±15.34 سال بود. میزان شیوع هیپوگنادیسم، هیپوتیروئیدیسم، هیپوپاراتیروئیدیسم و دیابت به ترتیب 14.5%، 2.4%، 6.9% و 7.5% و میانگین سن شروع عارضه هیپوگنادیسم، هیپوتیروئیدیسم، هیپوپاراتیروئیدیسم ودیابت به ترتیب 3.6±18.42، 3.5±15.83، 4.5±16.98 و 4.8±17.19 سال بود. میزان مخاطره عارضه هیپوگنادیسم با جنسیت، سطح سواد مادر و سن شروع تزریق دسفرال، میزان مخاطره عارضه هیپوپاراتیروئیدیسم با جنسیت و وضعیت شغلی مادر و میزان مخاطره عارضه دیابت با سن شروع تزریق دسفرال ارتباط معنی داری را نشان دادند (P<0.05).
شروع زودرس تزریق خون در صورت شروع دیررس تزریق دسفرال باعث بالا رفتن احتمال ابتلا به عوارض و شروع زودرس آنها می شود. برای جلوگیری از عوارض توصیه می شود که شروع تزریق خون و دسفرال به موقع و متناسب با همدیگر باشند. نقش آموزش به والدین در اینجا بسیار حایز اهمیت است.بررسی منظم وتشخیص به موقع عوارض از پیشرفت آنها جلوگیری کرده و کارایی بیمار را بالا می برد.