تاثیر ورزش مستمر بر کاهش آسیب پذیری غشاء سلولی، وضعیت دفاع آنتی اکسیداتیو و استرس اکسیداتیو Effect of Sports on the Reduction of Cell Membtane Susceptibility، Antioxidant Defense and Oxidative Stress

اثرات بیولوژیک ترکیبات اکسید کننده قوی در بدن انسان، تحت کنترل عوامل آنتی اکسیدان است. اختلال در عمل اندام ها ممکن است نتیجه واکنش هایی میان رادیکال های آزاد با غشاء سلولها باشد. معلوم شده است که هدف اصلی رادیکال های اکسیژن، لیپیدهای غشاء سلولها می باشد. برخی گزارش ها نقش پراکسیدها را در پیشرفت آترواسکلروز نشان می دهند. بافتهای بدن انسان(مانند اریتروسیت ها) حاوی آنتی اکسیدان های مهمی مانند گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون می باشند، از این رو اریتروسیت های طبیعی نسبت به صدمات اکسیداتیو مقاومند. برخی مطالعات متضاد، اثر ورزش را بر بهبود وضعیت آنتی اکسیدان ها و ممانعت از صدمات اکسیداتیو نشان داده اند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی آسیب پذیری اریتروسیت ها و ارزیابی آنتی اکسیدان هایی مانند گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون در مردان ورزشکار و مقایسه این متغیرها با افراد غیر ورزشکار بوده است.
در این مطالعه که از نوع مقطعی بود، 121 مرد(80 نفر ورزشکار و 41 نفر غیر ورزشکار) مورد مطالعه قرار گرفتند. برای ارزیابی آسیب پذیری اریتروسیت ها، پس از قرار گرفتن اریتروسیت ها در معرض پراکسید هیدروژن(H2O2=Hydrogen peroxide)، مالون دی آلدئید(MDA=Malondialdehyde) اندازه گیری شد. مقدار گلوتاتیون با استفاده از DTNB[5،5''-Dithio-bis(2-nitrobenzoic acid)] تعیین گردید. فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و کراتین فسفوکیناز(CPK=Creatine phosphokinase) با روش آنزیمی مورد ارزیابی قرار گرفت. آنتی اکسیدان تام پلاسما نیز، با روش FRAP(Ferric reducing ability of plasma) برآورد گردید و از آزمون های Student T Test و Chi-square جهت مقایسه متغیرهای کمی و کیفی استفاده شد.
فعالیت کراتین فسفوکیناز در ورزشکاران به طور معنی داری بالاتر از افراد غیرورزشکار بود. اریتروسیت های جدا شده از خون افراد غیر ورزشکار، آسیب پذیرتر از ورزشکاران بود، زیرا مالون دی آلدئید حاصل از انکوبه نمودن اریتروسیت های آنها با پراکسید هیدروژن در ورزشکاران(با مهار کننده کاتالاز: 90/132±23/625 نانومول در هر گرم هموگلوبین و بدون مهار کننده کاتالاز: 05/125±74/521 نانومول در هر گرم هموگلوبین) به طور چشمگیری کمتر از مالون دی آلدئید حاصل از غیر ورزشکاران بود(به ترتیب 02/0P< و 01/0P<). میزان آنتی اکسیدان تام پلاسما، فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و مقدار گلوتاتیون سلولها تفاوت معنی دار نشان نداد.
اگر چه توان آنتی اکسیدانی در ورزشکاران متفاوت نبود، اما به نظر می رسد که لیپیدهای غشاء اریتروسیت ها در آنها، آسیب پذیری کمتری نسبت به افراد غیر ورزشکار دارد.