بررسی نشانه های شایع و ناشایع بیماری ها از دیدگاه پزشکان عمومی کشور ایران

مقدمه. یکی از مهمترین دلایل نارسایی سیستم آموزش سنتی در توانمند ساختن پزشکان کشور برای انجام وظایف حرفه ای کاربرد روش آموزش بر مبنای بیماری است در حالیکه هیچ بیماری در مراجعه به پزشکان عرصه های بالینی مختلف، نام بیماری خود را ذکر نکرده، بلکه شکایت خود را ذکر می نماید و وظیفه پزشک حرکت از سمت شکایت به سمت تشخیص بیماری و درمان آن است. متاسفانه در آموزش مداوم چنین روش آموزشی هنوز جایگاه خود را چندان باز نکرده و تاکید همچنان بر روش سنتی است. برای تطبیق دادن آموزش مداوم با مراحل فرآیند بالینی لازم است که ابتدا شکایات شایع بیماران تعیین شود (بررسی نیاز احساس شده پزشکان) تا آموزش مراحل فرآیند بالینی بر روی آن شکایت متمرکز گردد. بنابراین تحقیقی لازم بود که شکایات شایع را تعیین کند. روش ها. مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. با استفاده از کتب کلاسیک سمیولوژی پرسشنامه ای خود ایفا حاوی اطلاعات دموگرافیک و 153 سوال رتبه ای طبق مقیاس لیکرت طراحی شد. ابتدا مطالعه آزمایشی انجام شد. طی آمار به دست آمده از سازمان نظام پزشکی از میان تعداد کل پزشکان عمومی سراسر کشور که 26217 نفر بودند، بر حسب نمونه گیری به روش multi - stage random sampling، تعداد 5000 پزشک عمومی در کل کشور انتخاب شدند و پرسشنامه مذکور برای آنها ارسال گردید که در مجموع 1707 نفر پرسشنامه را تکمیل نموده و بازگرداندند. یافته ها. در تحلیل آماری اطلاعات خام، فراوانی ساده و نسبی پزشکان عمومی که با هر شکایت به طور شایع و ناشایع مواجه شده بودند، توصیف و سپس با کمک آزمون مجذور کای تفاوت میان دو گروه بررسی شد. سپس تفاوت میان شایع ترین علامت هر کدام از سیستمهای بدن بر حسب متغیر جنسیت پزشکان و مدت طبابت (به سال) مورد آزمون قرار گرفت و تفاوت معنی دار آماری نشان داده شد شایع ترین نشانه ها در هر کدام از سیستم های بدن به ترتیب زیر می باشد: در شکایات عمومی:تب(84%)، شکایات پوستی: خارش(90%)، شکایات مربوط به سر: سردرد؛ (5/96%)، شکایات چشمی:قرمزی چشم(8/75%)، شکایات گوش: عفونت گوش (8/81)، شکایات عفونت بینی و حلق:آبریزش بینی (90%) و خونریزی بینی (1/90%) شکایات دهان و گلو: گرفتگی صدا (94%)، شکایات گردن: خشکی گردن(7/67%)، شکایات مربوط به پستان: درد یا احساس ناخوشایند(5/46%)، شکایات مربوط به گردن: سرفه (5/97%)، شکایات قلبی: طپش قلب (8/91%)، شکایات گوارشی: تهوع و استفراغ(9/93%)، شکایات دستگاه ادراری: خون ادراری(5/95%)، شکایات دستگاه تناسلی مؤنث: قاعدگی دردناک(1/86%)، شکایات روانپزشکی: افسردگی(9/88%)، شکایات دستگاه تناسلی مذکر: زخم آلت تناسلی (6/45%)، شکایات سیستم اعصاب:ترمور(4/72%)، شکایات عروق محیطی: اسپاسم عضلانی (3/80%)، شکایات سیستم اسکلتی عضلانی: کمردرد (3/98%)، شکایات غدد درون ریز: قند بالا (5/82%)، شکایات خون: کم خونی(1/92%). تفاوت میان پزشکان خانم و آقا در پاسخدهی به نشانه های شایع بعضی از دستگاه ها از جمله دستگاه تناسلی مؤنث مشخص می باشد. بدین ترتیب که آقایان با 9/83% و خانم ها با 6/93% قاعدگی دردناک را به عنوان شایع ترین نشانه ذکر کرده اند. نتیجه. محققین به یک برآورد اولیه از شایعترین شکایات در استان تهران و شهرستانها (به تفکیک) دست یافتند. با توجه به نتایج به دست آمده، به نظر می رسد که با توجه به متغیر جنسیت پزشکان عمومی شاغل در کشور و مدت طبابت و محل طبابت ایشان، می بایست برنامه های آموزش مداوم با حرکت به سمت سیستم مدرن آموزش بر مبنای شواهد و مستندات و بر مبنای نیاز پزشکان در حیطه طبابت، برنامه ریزی شوند تا بدین ترتیب پزشکان را در رفع نیازهای جامعه توانمندتر نماید. آدرس. مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی, دانشگاه علوم پزشکی تبریز, تبریز.