دولت، مشارکت و سازمان های غیر دولتی (NGOs): بررسی جایگاه و کارکردهای بخش سوم در توسعه

موضوع مشارکت مردمی که در گذشته یک ضرورت عقلانی برای توسعه بوده، امروزه به صورت یک ضرورت اخلاقی و انسانی درآمده است. اهمیت این موضوع به گونه ای است که اخیرا از مشارکت به مثابه هدف توسعه یاد می شود. در مدل های توسعه دهه های 1970 و 1980م. در ملل در حال توسعه، بحث مشارکت مردمی در مقام موضوعی معادل و مترادف توسعه، از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. با توجه به واقعیت و گونه های مشارکت در دنیا، این دوره را می توان «عصر مشارکت همراه با دولت یا دولت راهبر» نامید که بارزترین اشکال آن، انواع مشارکت برانگیخته بوده است. از اواسط دهه 1980م. به بعد که در ملل در حال توسعه، کارآیی دولت ها در امر توسعه مورد تردید قرار می گیرد، در مدل های توسعه مشارکتی، از «مشارکت بدون دولت» به معنای گسترش «سازمان های غیردولتی» (یا بخش سوم) یاد می شود. این بخش نوظهور با هدف انجام فعالیت های خیریه، ترویجی و توسعه ای، نقش های متنوعی شامل اجرا و تکمیل برنامه های دولتی یا مقابله با آنها را ایفاء می کند. اما با وجود افتخار و کمک های عمده - گاهی نمایشی – دولت های در حال توسعه به گسترش بخش سوم در جامعه های خود، برخی از کارکردهای عام و انسان گرایانه این بخش در تقابل با خواسته های تمامیت خواهانه و ایدئولوژیک آن دولت هاست.
هدف مقاله حاضر، بررسی ابعاد، جایگاه و اهمیت سازمان های مشارکتی و غیردولتی (یا بخش سوم) در توسعه و عملکرد آنها در ارتباط با دولت است.