بررسی عوامل مستعدکننده و آسیبهای ناشی از تصادفات با موتورسیکلت در شهرستان مشهد سال 1384

با توجه به شیوع حوادث، سوانح، مرگ و میر، نقص عضو و سوء مصرف مواد در ایران و با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف تعیین عوامل مستعدکننده وآسیبهای ناشی از تصادفات با موتورسیکلت در شهرستان مشهد انجام شد.
روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- مقطعی تمامی مراجعه کنندگان راکب و سرنشین موتور سیکلت که به دلیل تصادف به بیمارستان امدادی شهید کامیاب مشهد مراجعه کردند، مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه مورد استفاده که با استفاده از آخرین مقالات اینترنتی و اطلاعات کتابخانه ای و نیز اطلاعات مامورین راهنمایی و رانندگی و نوع آسیبهای وارده تهیه شده بود، پس از تایید روایی و پایایی، توسط پرسشگران به روش مصاحبه، مشاهده و ثبت اطلاعات از پرونده تکمیل گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمونهای t، آنالیز واریانس یک طرفه و Chi-Square در سطح معنی داری 05/0P≤ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
در مجموع 400 بیمار واجد شرایط مورد مطالعه قرار گرفتند. بیشتر تصادفات موتورسیکلت، مربوط به مردان و در گروه سنی 30-21 سال بود؛ همچنین بیشترین میزان تصادفات مربوط به افرادی بود که 24 ساعت قبل از حادثه، به مدت 10-6 ساعت مشغول به کار بوده اند. 6/76% افراد از پوشش ایمنی استفاده نکرده بودند و تمامی فوت شدگان حادثه فاقد هر گونه پوشش ایمنی بوده اند. 3/17% نمونه های پژوهش از مواد افیونی استفاده می کردند. 1/31% سیگار می کشیدند. بیشترین آسیبها مربوط به شکستگی اندام تحتانی بود. بیشترین نحوه تصادف، برخورد جلو به پهلو بود. 2/62% این افراد تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند. بیشترین فراوانی تصادفات مربوط به حدود ساعت 20 (8 شب) بوده است. بین جنس، نوبت کاری، نوع پوشش ایمنی، مصرف مواد مخدر، مشروبات الکلی و سیگار با نحوه آسیب دیدگی رابطه آماری معنی داری وجود داشت (05/0P<). اما بین نحوه انتقال واحدهای پژوهش به بیمارستان و نحوه تصادف با نحوه آسیب دیدگی رابطه آماری معنی داری مشاهده نشد.
بنابر نتایج این تحقیق، آمار تصادفات موتورسیکلت و وسعت و شدت آسیبهای ناشی از آن چشمگیر و قابل تامل است. میزان مصرف مواد افیونی، مشروبات الکلی و سیگار در واحدهای پژوهش نیز رایج بود که خود می تواند از عوامل مستعدکننده تصادفات باشد. از طرفی دوره های آموزش اختصاصی، رعایت اجباری مقررات راهنمایی و رانندگی، وضع قوانین واضح جهت رانندگی با موتور سیکلت، استفاده اجباری از تمامی وسایل حفاظتی و ملزم ساختن کارخانجات تولیدکننده وسایل نقلیه موتوری به تهیه و ساخت بهینه وسایل حفاظتی و ساماندهی به وضع نامناسب جاده ها، در کاهش آمار حوادث ترافیکی می تواند نقش مهمی را ایفا نماید؛ همچنین غنی سازی فرهنگی، ارتقای سطح آگاهی، رشد اجتماعی، اقتصادی، امکانات تفریحی، انجام فعالیتهای پیشگیری در جهت کاهش تقاضا و کنترل دقیق شهرها و وضع قوانین جدید در خصوص ورود هر گونه مواد افیونی، مشروبات الکلی و سیگار از جمله راهکارهایی برای کاهش رواج مصرف این گونه مواد در بین جوانان می باشد.